Przemyków, dawniej zwany Przemankowem, leży w gminie Koszyce, na brzegu Wisły, niedaleko ujścia rzeki Nidzicy, rozdzielającej historyczne Ziemie: Krakowską i Sandomierską. Na początku XIII stulecia właścicielem wsi był Jazdon Półkozic, ojciec Pawła z Przemankowa, od roku 1266 krakowskiego biskupa, ale z cech charakteru „człowieka całkiem świeckiego”, gwałtownika i politycznego wichrzyciela. Parafia tutejsza wzmiankowana jest po […]
PRZEDBÓRZ Kościół parafialny. Gmina Przedbórz, powiat radomszczański, woj. łodzkie.

Chociaż pierwsza wzmianka o Przedborzu, datowana na rok 1145 pochodzi z falsyfikatu, to jednak istnienia osady w tym okresie poddawać w wątpliwość nie należy. Organizowanie w Przedborzu wieców (pierwszy, z którego zachowała się wzmianka odbył się w roku 1329) małopolskiego rycerstwa dowodzi, że musiał tam istnieć zarówno dwór książęcy jak i nieźle rozwinięta osada. Gródek, […]
PODZAMCZE CHĘCIŃSKIE Dwór. Gmina Chęciny, powiat kielecki.

Dwór w Podzamczu powstał nieco na uboczu od współczesnych mu szlaków komunikacyjnych, a od kilkudziesięciu lat, gdy wykonano obwodnicę Chęcin, jej przebieg zakłócił układ dworskiego założenia. Główny element zespołu, pałac stojący na skałce, zbudowany został w pierwszych latach XVII stulecia przez Jana Branickiego, chęcińskiego starostę. Obiekt ten powstał dlatego, że dotychczasowa siedziba starosty – chęciński […]
PIŃCZÓW Pałac Wielopolskich. Gmina Pińczów, powiat pińczowski.

„Gdy w roku 1727 umarł Józef Władysław, kasztelan sandomierski, ostatni z Myszkowskich, wówczas ordynacja pińczowska przeszła w dom hr. Wielopolskich wraz z tytułem margrabiów Gonzaga Myszkowskich”- pisze ksiądz Wisniewski. Wraz z całością dóbr, także pińczowski zamek przeszedł na własność rodu Wielopolskich. W latach 1729-32 nowy ordynat, hrabia Franciszek Wielopolski odnowił zamek. Ale zarówno Franciszek, jak […]
OPOCZNO Zamek. Gmina Opoczno, powiat opoczyński, woj. łódzkie.

Lokacja miasta Opoczna nastąpiła w czasach Kazimierza Wielkiego, najpierw na prawie średzkim około 1347 roku, zamienionym w roku 1365 na prawo magdeburskie. Jedną z przyczyn „awansowania” Opoczna na nowe, lepsze warunki, było jego dogodne położenie, gdyż tu właśnie przecinały się szlaki handlowe ze Lwowa do Torunia i z Włodzimierza Wołyńskiego do Wrocławia. Miasto rozplanowano nadając […]
MOKRSKO GÓRNE Zamek. Gmina Sobków, powiat jędrzejowski.

Wieś Mokrsko pojawia się po raz pierwszy w dokumentach w roku 1306. Jej właścicielami byli wówczas: Piotr Jelita, kasztelan sandomierski i Tomisław, brat Piotra, wojewoda krakowski. Pierwsza rezydencja Jelitczyków znajdowała się w Mokrsku Dolnym. Było to tak zwane „grodzisko stożkowate”, położone około 150 metrów od kościoła. Gródek datowany jest na 2. połowę XIII stulecia; w […]
MALESZOWA Zamek. Gmina Pierzchnica, powiat kielecki.

Wieś Maleszowa leży niemal dokładnie w środku trójkąta, którego wierzchołki stanowią Lisów, Chmielnik i Pierzchnica. Gdy jedzie się z Kielc w kierunku Buska, wszystkie drogi odchodzące w lewo od Lisowa poczynając, a na Chmielniku kończąc, prowadza do Maleszowej. Osadnictwo ma tu bardzo dawne korzenie, o czym świadczą wykopaliska – w roku 1900 Erazm Majewski pomiędzy […]
KSIĄŻNICE WIELKIE Kościół. Gmina Koszyce, powiat proszowicki, woj. małopolskie.

Wsie Książnice Wielkie i Małe stanowiły kiedyś własność książęcą i stąd pewnie wywodzi się ich nazwa. Księżna Judyta, żona Władysława Hermana, podarowała wieś klasztorowi benedyktynów w Tyńcu. Istnienie parafii potwierdzone jest w roku 1326 (plebanem był wówczas Grzegorz), ale jakiś obiekt sakralny – może tylko kaplica? – stać tutaj musiał dużo wcześniej, skoro już w […]
KOŚCIELEC PROSZOWICKI Kościół parafialny. Gmina Proszowice, powiat proszowicki, woj. małopolskie.

Miejscowości o nazwie Kościelec jest w Polsce sporo. Kościelec Proszowicki leży w gminie Proszowice, ale jeszcze nie tak dawno w literaturze znany był on jako Kościelec Pińczowski – tak nazywał go Zygmunt Świechowski w „Budownictwie romańskim w Polsce”, wydanym w 1963 roku, pod taką też nazwą figuruje w „Dziejach budownictwa w Polsce” Oskara Sosnowskiego z […]
KLWÓW Kościół parafialny. Gmina Klwów, powiat przysuski, woj. mazowieckie.

„Miasto Klwów leży przy trakcie pomiędzy Radomiem a Opocznem, odległe od pierwszego mil 4, zaś od Opoczna 32 wiorsty, od Nowego Miasta nad Pilicą – milę” – tak umiejscawia tę miejscowość na mapie Polski ksiądz Wiśniewski. Jako wieś Klwów znany był już w wieku XIII, a wzmiankowany po raz pierwszy w roku 1406, gdy tutejszy […]
Najnowsze komentarze