Jedną z najliczniejszych grup przydrożnych figur w Polsce stanowią podobizny Jana Nepomucena umieszczane zazwyczaj w pobliżu wody. Skąd takie powiązanie tego czeskiego świętego z wodą? Tu posiłkuję się opisem z wikipedii przybliżającym życiorys Jana z Pomuk:
„Urodzony ok. 1350 w Pomuku, obecnie Nepomuk, zmarł 20 marca 1393 w Pradze – prezbiter, spowiednik Zofii Bawarskiej, męczennik i święty Kościoła katolickiego.Około 1380 przyjął święcenia kapłańskie i został kanonikiem przy katedrze św. Wita, Wacława i Wojciecha w Hradczanach. Studiował prawo kanoniczne w Pradze i Padwie. Następnie piastował godność kanonika kolegiaty praskiej św. Idziego, a w 1389 mianowany został wikariuszem generalnym arcybiskupa praskiego Jana z Jenštejna. W związku z zatargiem między królem Czech Wacławem IV a arcybiskupem, Jan Nepomucen popadł w niełaskę władcy i w 1393 został uwięziony. Następnie zrzucono go z mostu Karola do rzeki Wełtawy. Ta scena jest przedstawiona na przykład na płaskorzeźbie umieszczonej na ołtarzu Jana Nepomucena w bazylice św. Mikołaja z Miry w Bochni. Jego zwłoki złożono w katedrze na Hradczanach.
Jan Nepomucen został beatyfikowany w 1721 roku przez Innocentego XIII, a kanonizowany 19 marca 1729 przez Benedykta XIII. Już wcześniej uchodził za nieformalnego patrona Czech, a jego kult rozprzestrzenił się na sąsiednie ziemie, zwłaszcza Śląsk.
Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 21 maja.
W ikonografii święty przedstawiany jest w stroju kapłańskim, w sutannie, rokiecie, birecie. W ręku palma męczeńska; niekiedy trzyma palec na ustach, symbol zachowanej tajemnicy.
Jego atrybutami są: klucz, książka, kłódka, krzyż w ręce, zapieczętowany list, most (z którego został zrzucony), pieczęć, wieniec z pięciu gwiazd (w środku napis TACUI – „milczałem”), woda, zamek.
Jest patronem jezuitów, Pragi, spowiedników, szczerej spowiedzi, dobrej sławy i tonących oraz orędownikiem podczas powodzi. Jest także patronem mostów.
Według tradycji ludowej był świętym, który chronił pola i zasiewy przed powodzią, ale również i suszą. Dlatego figury Jana Nepomucena (nepomuki) można spotkać jeszcze dzisiaj przy drogach w sąsiedztwie mostów, rzek, ale również na placach publicznych i kościelnych oraz na skrzyżowaniach dróg.”
Dlatego też w tak wielu miejscach możemy spotkać figury Jana Nepomucena …
Jest dostępna strona poświęcona tylko Nepomukom. Są tam prezentowane unikalne zdjęcia tych charakterystycznych figur. Można tę stronę traktować jako bardzo obszerny „katalog” figur Jana Nepomucena na terenie Polski i Europy.
