„Gdy w roku 1727 umarł Józef Władysław, kasztelan sandomierski, ostatni z Myszkowskich, wówczas ordynacja pińczowska przeszła w dom hr. Wielopolskich wraz z tytułem margrabiów Gonzaga Myszkowskich”- pisze ksiądz Wisniewski. Wraz z całością dóbr, także pińczowski zamek przeszedł na własność rodu Wielopolskich. W latach 1729-32 nowy ordynat, hrabia Franciszek Wielopolski odnowił zamek. Ale zarówno Franciszek, jak […]
OPOCZNO Zamek. Gmina Opoczno, powiat opoczyński, woj. łódzkie.
Lokacja miasta Opoczna nastąpiła w czasach Kazimierza Wielkiego, najpierw na prawie średzkim około 1347 roku, zamienionym w roku 1365 na prawo magdeburskie. Jedną z przyczyn „awansowania” Opoczna na nowe, lepsze warunki, było jego dogodne położenie, gdyż tu właśnie przecinały się szlaki handlowe ze Lwowa do Torunia i z Włodzimierza Wołyńskiego do Wrocławia. Miasto rozplanowano nadając […]
MOKRSKO GÓRNE Zamek. Gmina Sobków, powiat jędrzejowski.
Wieś Mokrsko pojawia się po raz pierwszy w dokumentach w roku 1306. Jej właścicielami byli wówczas: Piotr Jelita, kasztelan sandomierski i Tomisław, brat Piotra, wojewoda krakowski. Pierwsza rezydencja Jelitczyków znajdowała się w Mokrsku Dolnym. Było to tak zwane „grodzisko stożkowate”, położone około 150 metrów od kościoła. Gródek datowany jest na 2. połowę XIII stulecia; w […]
MALESZOWA Zamek. Gmina Pierzchnica, powiat kielecki.
Wieś Maleszowa leży niemal dokładnie w środku trójkąta, którego wierzchołki stanowią Lisów, Chmielnik i Pierzchnica. Gdy jedzie się z Kielc w kierunku Buska, wszystkie drogi odchodzące w lewo od Lisowa poczynając, a na Chmielniku kończąc, prowadza do Maleszowej. Osadnictwo ma tu bardzo dawne korzenie, o czym świadczą wykopaliska – w roku 1900 Erazm Majewski pomiędzy […]
KSIĄŻNICE WIELKIE Kościół. Gmina Koszyce, powiat proszowicki, woj. małopolskie.
Wsie Książnice Wielkie i Małe stanowiły kiedyś własność książęcą i stąd pewnie wywodzi się ich nazwa. Księżna Judyta, żona Władysława Hermana, podarowała wieś klasztorowi benedyktynów w Tyńcu. Istnienie parafii potwierdzone jest w roku 1326 (plebanem był wówczas Grzegorz), ale jakiś obiekt sakralny – może tylko kaplica? – stać tutaj musiał dużo wcześniej, skoro już w […]
KOŚCIELEC PROSZOWICKI Kościół parafialny. Gmina Proszowice, powiat proszowicki, woj. małopolskie.
Miejscowości o nazwie Kościelec jest w Polsce sporo. Kościelec Proszowicki leży w gminie Proszowice, ale jeszcze nie tak dawno w literaturze znany był on jako Kościelec Pińczowski – tak nazywał go Zygmunt Świechowski w „Budownictwie romańskim w Polsce”, wydanym w 1963 roku, pod taką też nazwą figuruje w „Dziejach budownictwa w Polsce” Oskara Sosnowskiego z […]
IŁŻA Mury miejskie. Gmina Iłża, powiat radomski, woj. mazowieckie.
Iłża była ośrodkiem włości biskupów krakowskich, nadanych im zapewne już w wieku XI. Pierwotnie osada leżała w innym miejscu, około półtora kilometra na północny wschód od obecnego miasta. Powstał tam gród a przy nim osiedle skupione wokół kościółka, który zbudowany został prawdopodobnie w XII stuleciu. Około połowy wieku XIII osada otrzymała prawo targowe. Przeniesienie się […]
DĄBROWICA Kapliczka przydrożna. Gmina Słupia, powiat jędrzejowski.
Choć wieś Dąbrowica leży w województwie świętokrzyskim, ale już za Pilicą. Najbliższe miasto to Szczekociny – lotem ptaka odległe tylko o kilka kilometrów. Jest to już inne województwo, więc najkrótsza droga łącząca z nim Dąbrowicę jest niemal nieprzejezdna, a gdy chce się jechać asfaltem, trzeba pokonać jeszcze kilkanaście dodatkowych kilometrów. Pod względem administracyjnym wieś należy […]
CHRZĄSTÓW Pałac. Gmina Koniecpol, powiat częstochowski, woj. śląskie.
Osada o nazwie Chrząstów, dziś stanowiąca część Koniecpola, po raz pierwszy wzmiankowana była w roku 1136, jako uposażenie gnieźnieńskiego arcybiskupa. Za protoplastę rodu Pobogów uważa się komesa Mściwoja, człowieka o wielkich talentach politycznych, doskonale radzącego sobie w trudnych czasach rywalizacji książąt o tron krakowski. Pełnił on wiele wysokich urzędów, w tym wojewody krakowskiego i aż […]
BIAŁACZÓW Pałac. Gmina Białaczów, powiat opoczyński, woj. łódzkie.
W połowie XVII stulecia Białaczów przestał należeć do Straszów i przeszedł we władanie Kochanowskich, a później Dembińskich. W roku 1727 dobra białaczowskie zakupił Jan Małachowski, starosta opoczyński. Jego spadkobiercą został syn, Stanisław, za którego czasów łączna powierzchnia tych dóbr przekroczyła 5 tysięcy hektarów. Stanisław Małachowski dbał nie tylko o rolnictwo – był też inspiratorem rozwoju […]
Najnowsze komentarze