Radom, dziś drugie co do wielkości miasto województwa mazowieckiego, leży pomiędzy Górami Świętokrzyskimi a ujściem Pilicy do Wisły. Jest miastem bardzo starym, o ponad tysiącletniej, nieprzerwanej ciągłości osadnictwa. Pierwsza osada powstała tu na przełomie VIII i IX wieku, a spore rozmiary świadczą o jej niebagatelnym znaczeniu. Około dwieście lat później, na wschód od tejże osady, […]
RYTWIANY Klasztor kamedułów (2). Gmina Rytwiany, powiat staszowski.

Projekt rytwiańskiego kościoła do dziś stanowi dzieło anonimowe. Przywieziony został z Italii i zrealizowany pod nadzorem kamedulskiego zakonnika, o. Sylwana Boselli, pochodzącego z Bergamo. Plan kościoła jest prostokątem, którego środkową część stanowi „salowe” wnętrze nawy z dwoma rzędami stall umieszczonych przy ścianach. Boczne trakty kościoła posiadają po dwie kondygnacje. Na osi poprzecznej przyziemia tych traktów […]
SANDOMIERZ Katedra (2). Gmina Sandomierz, powiat sandomierski.

Wielką troską i opieka otaczali sandomierska kolegiatę Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga. Król ofiarował do skarbca świątyni tak zwany „grunwaldzki relikwiarz” pochodzący z połowy XIV wieku, dzieło złotników z Nadrenii. Z jego tez inicjatywy lwowski malarz nazwiskiem Hayl pokrył ściany prezbiterium ulubionymi przez króla rusko – bizantyńskimi malowidłami. Z tutejszą kapituła mocno związane były postaci […]
SULEJÓW Opactwo cystersów (2). Powiat piotrkowski, woj. łódzkie.

Centralny punkt opactwa stanowił kościół. Zbudowano go w stylu późnoromańskim z szydłowieckiego piaskowca i cegły. Podobnie jak kościoły w Wąchocku, Koprzywnicy i Jędrzejowie budowę prowadził warsztat mistrza Simona, pochodzącego z Italii. Powstała trzynawowa bazylika filarowa z czteroprzęsłowym korpusem, transeptem, jednoprzęsłowym prezbiterium i z dwoma kaplicami otwartymi w stronę transeptu. Arkady międzynawowe posiadają półkoliste łuki, zaś […]
SULEJÓW Opactwo cystersów (1). Powiat piotrkowski, woj. łódzkie.

Sulejów jest jednym z najstarszych ośrodków osiedleńczych nad rzeką Pilicą. Nazwa miejscowości pochodzi od jej pierwszego właściciela zwanego Sulisławem lub Sulejem. Do roku 1176 Sulejów był własnością książęcą, do czasu aż Sandomierski książę, Kazimierz Sprawiedliwy, przekazał osadę i okoliczne dobra osadzonym tu francuskim cystersom. Opactwo przyjęło nazwę od osady, mimo że zazwyczaj opactwa otrzymywały nowe […]
UJAZD Zamek Krzyżtopór (2). Gmina Iwaniska, powiat opatowski.

Zamek Krzyżtopór zbudowany został na planie pięcioboku, z bastionami na narożach. Fortyfikacje obejmują teren o powierzchni około hektara. Zewnętrzny obwód tworzyły ziemne obwałowania wzmocnione kamiennym murem oporowym. Cztery bastiony wypełnione były ziemią, a usypane na nich stanowiska artyleryjskie bronić miały przedpola. Piąty z bastionów, nazywany Wysokim Rondlem, umieszczony na głównej osi zamku, posiadał w swym […]
WĄCHOCK Opactwo Cystersów (2). Gmina Wąchock, powiat starachowicki.

Brak jednolitych wytycznych władz zakonu co do konkretnego modelu rozwiązań funkcjonalnych i przestrzennych cysterskich budowli sprawiał, że ulegały one stałej ewolucji. Co także niezwykle ważne, możliwe było również wzbogacanie rozwiązań o elementy miejscowe czy też charakterystyczne dla miejsc z których pochodzili budowniczowie klasztorów. Ten ostatni czynnik okaże się właśnie niezwykle istotny w przypadku opactwa w […]
WĄCHOCK Opactwo Cystersów (3). Gmina Wąchock, powiat starachowicki.

Problem precyzyjnego określenia czasu budowy wąchockiego opactwa został niedawno bardzo ułatwiony dzięki odkryciu na jednym z ciosów fasady kościoła sygnatury architekta, Brata Simona. Ten sam artysta prowadził budowę cysterskiego kościoła w Casamari w Italii, konsekrowanego w 1217 roku. Z innych dokumentów wiadomo, że Brat Simon kierował pracami w San Galgano. Wobec tego w Wąchocku i […]
WIŚLICA Kolegiata (2). Gmina Wiślica, powiat buski.

Gotycka kolegiata powstała z inicjatywy Kazimierza Wielkiego, o czym świadczyć mogą jej cechy charakterystyczne dla „kazimierzowskich” kościołów: smukłość proporcji i dwunawowy korpus. Genezy takiego właśnie rozwiązania korpusu, nazywanego też salowym, szukać należy w budownictwie klasztornym, choć posiada on przeznaczenie nie tylko liturgiczne. Wnętrza kościołów wykorzystywane były wówczas także jako sale do celów sądowniczych, głównie z […]
KUROZWĘKI Pałac (2). Gmina Staszów, powiat staszowski.

Na przełomie XVII i XVII wieku podniesiono o około 2,5 metra poziom dziedzińca i otoczono go arkadowymi krużgankami. Krużganki odegrały ważną rolę funkcjonalną, wiążąc komunikacyjnie poszczególne skrzydła i ujednolicając poziomy podłóg. Zmiana poziomu dziedzińca sprawiła też, że brama główna przestała pełnić rolę bramy wjazdowej, została tylko głównym wejściem, a dojazd odbywał się poprzez bramę w […]
Najnowsze komentarze