Wczesnośredniowieczna osada, nazwana później Opatowcem, miała wyjątkowo dogodne położenie. Zlokalizowana u przeprawy przez  Wisłę, przy ujściu do niej Dunajca, na skrzyżowaniu dwóch ważnych traktów handlowych: ze Śląska przez Kraków na Sandomierz i dalej na Ruś i z Tarnowa na Skalbmierz i Miechów. Najstarsza informacja dotycząca osady pochodzi z roku 1125 i zawieraj spis posiadłości tynieckiego klasztoru z roku 1105: „Opatouech, quod rex Boleslaus cum foro et taberna…”- czytamy w niej. Ksiądz Wiśniewski podaje jednak, że nie król Bolesław Śmiały, tylko Judyta, żona Władysława Hermana, nadała to miejsce klasztorowi  w Tyńcu w roku 1085. W każdym razie, w momencie donacji Opatowiec musiał być pod względem osadniczym ukształtowany, z targowiskiem i karczmami – jak uważa profesor Kiryk –  był osadą posiadającą charakter wczesnomiejski.
Przywilej lokujący osadę na prawach miejskich „sub iure Teutonico” wystawił w roku 1271 książę Bolesław Wstydliwy, przychylając się do prośby tynieckiego opata, Modliborza. W roku 1283 inny opat tyniecki Tomasz zainstalował tu klasztor dominikański. Co do obiektów o przeznaczeniu rezydencjonalnym – w stuleciu XIV stał w Opatowcu zamek /czy raczej dwór/ na tyle obszerny, iż mogli się w nim zatrzymywać biskupi krakowscy podróżujący wraz ze swoimi kancelariami. Budowla ta w królewskich rachunkach z roku 1388 zapisana została jako „castrum in Opatowecz”. Kazimierz Wielki na jakiś czas odebrał opatom prawa własności do miasta, bowiem w roku 1355 kazał „mieszczanom wymierzyć role miejskie według miary średzkiej oraz opłacać 8 skojców rocznie z łanu” – czytamy w tekście Feliksa Kiryka. W tym czasie Opatowiec zamieszkiwało około 600 mieszkańców, zaś w z wysokości „szosu” płaconego przez miasto w 2. połowie wieku XVI wywnioskować można, że liczba mieszkańców wzrosła wtedy do około tysiąca. W roku 1772 dobra tynieckiego klasztoru położone za Wisłą, wśród nich Opatowiec, przeszły na własność rządu; później miasto dostało się w ręce rodziny Walewskich. Prawa miejskie utracił Opatowiec w roku 1869.
W roku 1325 plebanem w Opatowcu był Franciszek, a parafia płacąca 12 grzywien świętopietrza była ludna i bogata. Zdaniem Długosza pierwotną świątynię Opatowca ufundował w roku 1283 wspominany wyżej opat Tomasz. Przy parafii działała szkoła, którą w 1383 roku kierował Derslaus rector scolarum, pełniący też obowiązki miejskiego pisarza. Wśród absolwentów szkoły wymieniani byli: Herman z Opatowca, kanonik gnieźnieński /1331/, kapelan królewski Franciszek z Opatowca /1351/ oraz magister Simon de Opatovec, który w roku 1408 przebywał in Romana curia. Nienajlepsza lokalizacja kościoła /nad samym brzegiem Wisły/ sprawiła, że stale niszczyły go wylewy rzeki. W XIX stuleciu rozebrano więc rozpadający się kościół, którego patronami byli św. św. Szymon i Juda, a parafię przeniesiono do dawnego kościoła dominikanów.
W roku 1470 kościół dominikański /czyli obecna fara/ składał się z murowanego prezbiterium i drewnianej nawy. Gruntownie przekształcono go w 1. połowie wieku XVII, potem przerabiano w stuleciu XIX, a w wieku XX gruntownie remontowano po zniszczeniach z I wojny światowej. Od północy do nawy przylega kopułowa kaplica Matki Boskiej Różańcowej, ufundowana przez Wojciecha i Reginę Moszyńskich, konsekrowana w roku 1677.

Oznaczone: Autor: Roman Mirowski

Pozytywnie zakręcony pasjonat kielecczyzny, absolwent Politechniki Świętokrzyskiej. Fotografuje co nieco i jako tako. Opisuje jak umie i stara się uratować od zapomnienia wszystko co się da :)

Bez komentarza

Skomentuj

Blue Captcha Image

*

MICHALCZYK WŁADYSŁAW EUGENIUSZ (1916-1994)

Władysław Eugeniusz Michalczyk urodził się 10 maja 1916 r. w Daleszycach (powiat kielecki), a jego rodzicami byli Jan (ur. 3 […]

MALICKI JÓZEF (1893-1953)

Józef Malicki urodził się 15 stycznia 1893 r. w Krasocinie, był synem Kazimierza i Katarzyny z Łapotów, którzy wzięli ślub […]

BORKOWSKI JAN WIKTOR (1885-1956)

Jan Wiktor Borkowski (wł. Jan Wiktor Dunin-Borkowski h. Łabędź) urodził się 7 czerwca 1885 r. w Dąbrowie Górniczej, był synem […]

MALSKA FLORENTYNA Z ZIELIŃSKICH i MALSKI KAROL

Prezentowany tekst jest rozszerzoną wersją opublikowanego na łamach czasopisma „Świętokrzyskie” Niewiele osób zapisało się w dziejach Kielc w tak chwalebny […]

JANOTA BZOWSKI JERZY (1906-1941)

Autor: Grzegorz Dąbrowski, Adam Malicki   Ziemia Włoszczowska ma wielu bohaterów o których pamięć warto podtrzymywać i upowszechniać wśród kolejnych […]

TEREK STANISŁAW – kowal z Kossowa

Stanisław Terek urodził się 20 kwietnia 1914 r. w Kossowie, a jego rodzicami byli Antoni (ur. 1876, zm. 1947) i […]