Jedyną świątynią Izraela, „Domem w którym mieszkał Pan”, była świątynia jerozolimska. Synagogi nie są świątyniami – to domy przeznaczone na zgromadzenia, po hebrajsku: beth-ha-knesset, a po grecku: synagogi. Brak w nich – jak w kościołach katolickich – podziału na część przeznaczoną dla duchownych (prezbiterium) i dla świeckich. W synagogach są przechowywane, publicznie czytane, studiowane i […]
PIŃCZÓW Synagoga. Gmina Pińczów, powiat pińczowski.
Pierwsza wzmianka o Żydach, którzy w Pińczowie mieszkali i płacili podatki pochodzi z roku 1576, w tym też mniej więcej czasie powstała tu gmina żydowska. Pierwsze przywileje gospodarcze gmina uzyskała od władz miasta w roku 1594. Uzyskała też prawo do wybudowania synagogi. Żydzi mieszkali w południowej części miasta, a także na terenach lokowanego w roku […]
DZIAŁOSZYCE Synagoga. Gmina Działoszyce, powiat pińczowski.
„Król Władysław Jagiełło, chcąc wynagrodzić znakomite usługi dla kraju Michała z Bogumiłowic, kasztelana lubelskiego, dziedzica Działoszyc, tąż wieś dnia 23 sierpnia 1409 r. przywilejem w Nowem mieście Korczynie wydanym, do rzędu miast wyniósł, nadając prawo magdeburskie” – napisał ksiądz Wiśniewski. Tenże kasztelan Michał, pieczętujący się herbem Półkozic, zakupił w sandomierskiem Czyżów, wybudował tam zamek i […]
SZYDŁÓW Synagoga. Gmina Szydłów, powiat staszowski.
Żydzi zaczęli osiedlać się w Szydłowie już pod koniec XIV stulecia. Sytuacja Żydów w Małopolsce, dzięki regulacjom prawnym Bolesława Wstydliwego z roku 1264, potwierdzonym potem sto lat później przez Kazimierza Wielkiego, nie była zła. Mieli oni zapewnione pełne bezpieczeństwo oraz swobody w działalności handlowej. Mieli także zwolnienia i ulgi celne, nie mniejsze od kupców – […]
WODZISŁAW Synagoga. Gmina Wodzisław, powiat jędrzejowski.
Osadnictwo żydowskie rozpoczęło się w Wodzisławiu w 2. połowie XVI stulecia, a gmina żydowska istniała już od początków XVII wieku. W latach 60. i 80. tegoż stulecia żydowscy kupcy z Wodzisławia znani byli także poza Polską, uczestnicząc w międzynarodowych transakcjach, zaś polscy królowie wspierali ich, udzielając moratorium na spłatę długów. Adam Penkalla podaje, że w […]
KLIMONTÓW Synagoga. Gmina Klimontów, powiat sandomierski.
Klimontów, jako miasto prywatne, sprzyjał żydowskiemu osadnictwu, toteż w roku 1663, po upływie półwiecza od założenia miasta, mieszkało tu 129 Żydów, co stanowiło 1 ogółu mieszkańców. Sto lat później Żydzi tworzyli połowę ludności Klimontowa, liczącego wówczas około 700 mieszkańców. Około roku 1800 Żydzi byli już ludnością dominującą, mimo iż położenie Klimontowa w strefie przygranicznej, zamiast […]
KIELCE Synagoga. Miasto Kielce, ul. Warszawska 17
Bóżnica, przez wiele lat Wojewódzkie Archiwum Państwowe. Ul. Warszawska nr 17. Obiekt murowany z lat 1903 – 1904, architekt Stanisław Szpakowski. W Kielcach, dawnym mieście biskupim, a od roku 1798 – stanowiącym własność skarbu państwa – utrzymywany był zakaz osiedlania się Żydów. Nie było w Kielcach mieszkańców wyznania mojżeszowego – nie było żadnych domów modlitw. […]
CHMIELNIK Synagoga. Gmina Chmielnik, powiat kielecki.
Zespół Bóżnicy, murowana po 1630 r. Chociaż początki żydowskiego osadnictwa w Chmielniku odnieść należy do połowy XVI stulecia, to jednak powstanie tutejszej gminy, jako organizacji w pełni ukształtowanej, datuje się dopiero na rok 1630. W tym właśnie czasie, na mocy przywileju wystawionego przez właściciela miasta, Krzysztofa Gołuchowskiego, chmielniccy Żydzi uzyskali prawo do swobodnego zamieszkania, budowy […]
CHĘCINY Synagoga. Gmina Chęciny, powiat kielecki.
Zespół Bóżnicy, obiekt murowany z 1638 r. Rawita Witanowski podaje, że w roku 1564 w Chęcinach domów było 296, z czego Żydzi, których wówczas zamieszkiwało tu dziewięć osób, posiadali 2. Sto lat później Żydzi stanowili już 15 % mieszkańców, a po upływie następnych stu lat niemal 90 %. Już około połowy XVI stulecia chęcińscy mieszczanie […]
Najnowsze komentarze