Moskorzew leży przy trasie Kielce – Katowice, nieco bliżej Szczekocin niż Nagłowic. Jest to wieś bardzo stara – w roku 1239 wymieniony jest Jan z Moskorzewa, którego książę Bolesław Wstydliwy wysłał z misją poselską na Węgry. Celem misji, zresztą w pełni udanej, było odnowienie przyjaźni z Madziarami, którego poręczeniem stało się małżeństwo księcia z córką węgierskiego króla Beli – Kunegundą, nazywaną u nas Kingą. W czasach Jagiełły żył Klemens z Moskorzewa. Pełnił urząd królewskiego podkanclerzego; uczestniczył też w zakładaniu Uniwersytetu, wielokrotnie brał udział w misjach dyplomatycznych do Krzyżaków, był fundatorem trzech prebend w katedrze wawelskiej, a pisał się /według Paprockiego/ hrabią na Dobczycach i Kamieńcu. Zmarł w roku 1408 i pochowany został w ufundowanym przez siebie kościele w Moskorzewie. Według księdza Wiśniewskiego, spoczywa pod ołtarzem św. Żołnierzy z roku 1626, którego fundatorem jest ówczesny dziedzic, Remigiusz Moskorzewski.
Pierwotny, drewniany kościół w Moskorzewie wzmiankowany był w roku 1334. Obecny, zbudowany przez podkanclerzego Klemensa, powstał około roku 1380. Przed rokiem 1558 Moskorzewscy zamienili kościół w kalwiński zbór, a w roku 1562 po przejściu Hieronima Moskorzewskiego z kalwinizmu na arianizm – na zbór ariański. Nie wiemy kiedy kościół rekonsekrowano. Wiemy że płonął skutkiem walk prowadzonych pod dowództwem Kościuszki z Moskalami, toczących się na terenie należącej do moskorzewskiej parafii wsi Hebdzie, które historia Polski odnotowuje jako bitwę pod Szczekocinami. W latach 1892 – 1906 kościół remontowali Potoccy, którzy w tym czasie władali Moskorzewem. Dobudowano wtedy kaplicę, lożę, chór muzyczny. Przebudowano też najwyższą kondygnację wieży, zrekonstruowano szczyty, założono nowe sklepienia /w prezbiterium , gdyż w nawie wykonano płaski strop/. Ostatnio remontowano kościół w roku 1926 i w 1988.
Kościół pomimo „dodatków” z przełomu XIX i XX wieku zachował swój gotycki charakter. Jest budowlą orientowaną, wzniesioną z cegły o układzie polskim i kamienia , użytego do detali. Nawa ma trzy przęsła, a nieco od niej węższe i niższe prezbiterium jest dwuprzęsłowe. Przy nim od północy znajduje się przesklepiona kolebkowo zakrystia oraz otwarta do niego loża, dobudowana około roku 1900. Od zachodu bryłę kościoła zamyka kwadratowa w planie czterokondygnacyjna wieża /ostatnia kondygnacja jest ośmioboczna/ ze strzelistym, ostrosłupowym hełmem. Od południa dostawiona jest kaplica z roku 1900, a od północy składzik, zbudowany w roku 1935.
Od zewnątrz kościół opięty jest szkarpami, z których narożne ozdobione są pinaklami z dekoracją roślinną i herbem Pilawa. Górne partie ścian wieńczy fryz z cegieł układanych „na kant”. Podobnie wykończone jest wschodni fryz prezbiterium, rozczłonkowany trzema ostrołukowymi blendami. Dach do niedawna kryty był gontem, obecnie wykonane jest pokrycie z brzydszej, ale bezpiecznej pod względem pożarowym, blachy ocynkowanej.
Oprócz kościoła zachowały się w Moskorzewie budynki dworu. Najstarszym z nich jest tak zwany „murowaniec”. Co do „korzeni” jest on późnogotycki; przebudowany potem w wieku XVI, służył jako szkoła ariańska, a później jako dworski lamus. Sam dwór jest znacznie nowszy /początki z XVIII wieku/; otacza go współczesny mu park, tak jak dwór mocno potem przekształcony.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
