Słownik Geograficzny, wydany w latach 80. XIX stulecia, przy haśle „Czermno” informował: „Wieś; powiat konecki, gmina i parafia, posiada kościół parafialny i urząd gminny. W 1827 r. było tu 38 domów, 322 mieszkańców, obecnie jest 98 dm., 514 mieszk., …Włościanie zajmują się rolnictwem i zarobkami przy wyrębie drzewa, a po części w fabrykach żelaznych; zamożność mierna, pijaństwo, ciemnota i zabobony śród ludu. Szkoły elementarnej w całej gminie nie ma. Od Radomia wiorst 91, od Końskich 21, od rzeki Pilicy 10…„. Dziś w Czermnie nie ma urzędu gminy – wieś należy do gminy Fałków. Jest za to szkoła, dzięki czemu o „ciemnocie i zabobonach”, wytkniętych mieszkańcom przez autorów Słownika – już od wielu lat nie słychać. A „pijaństwo” – z pewnością nie jest wyższe od średniej krajowej.
O Czyrmnie wspomina Łaski, pisząc o tutejszym, fundowanym i uposażonym z części funduszów Fałkowa kościele parafialnym pod wezwaniem Nawiedzenia NMP i św. Mikołaja. W czasach Łaskiego plebanował tu ks. Mikołaj z Rączna, a ponieważ parafia była biedna /należało do niej wówczas jedynie Czermno/, nie utrzymywał wikarego, tylko ministranta. Za to już wtedy była tu szkoła.
Pierwotny, drewniany kościół powstał przed rokiem 1511 – tak datuje go Katalog Zabytków. Ksiądz Wiśniewski cytuje napis umieszczony nad drzwiami do zakrystii, gdzie powstanie kościoła przesunięte jest o co najmniej lat dziesięć: „Memoria kościoła czermińskiego. Pierwszy kościół w tem miejscu wyfundował z drzewa w r. 1521 Leonard Czermiński dziedzic Czermna, zaś w r. 1580 był restaurowany drzewem z kościoła w Fałkowie, a przez Szwedów zniszczony. W r. 1757 Antoni Kraszkowski, dziedzic Czermna, postawił nowy z drzewa kościół, który przetrwał do r. 1878...”. Drewniany kościół, według opisu z roku 1803, miał długość 32 łokcie, a szerokość łokci 15. Analizując wzajemne relacje obu wymiarów, dochodzi się do wniosku, ze długość musiała obejmować zarówno nawę jak i prezbiterium.
Budowę nowej, obecnej, świątyni rozpoczęto w roku 1878. W uroczystym położeniu kamienia węgielnego w dniu 22 lipca, w św. Maryi Magdaleny, uczestniczył ks. Franciszek Brzozowski, dziekan z Opoczna. Fundatorem kościoła był: „Stanisław Jakubowski, dziedzic Skórnic-Czermna… lecz mu śmierć skończyć nie dozwoliła, dopiero kosztem rodziny zmarłego żony Adelajdy z hr. Moszyńskich i dzieci: Gustawa Ludwika, Henryka, Anny, Maryi dokończono pod przewodnictwem proboszcza, który ten kamień wiecznej pamięci poświęca R.P. 1881 X. Jan Józef Kosiński.”
Kościół jest murowany. Orientowany, nie sklepiony, ma plan łacińskiego krzyża, gdyż składa się z nawy, prezbiterium /o tej samej szerokości co nawa/, zakrystii od południa i kaplicy św. Stanisława od północy. Od zachodu, nad kruchtą wymurowana jest wieża – dzwonnica. „…Sufit przyozdobiony pięknymi sztukateriami… piękne gzymsy i pilastry, niezmiernie upiększają kościół, a sześć olbrzymich okien, aż nadto go oświetla” – zachwyca się czermińską świątynią ksiądz Jan.
We wnętrzu „w niszy owalnej zasklepionej” – opisuje ks. Wiśniewski ołtarz główny, z obrazem B. Łaszczyńskiego, wyobrażającym NM Pannę. A po jego bokach św. Piotr i św. Paweł. Wśród „pomników” są płyty nagrobne Leonarda Czermińskiego /z herbem Jelita/ zmarłego w roku 1560 i jego żony /z herbem Łabędź/ zmarłej w 1575 roku.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
