Zanim wieś przybrała obecna nazwę (zapisano ją w roku 1565), nazywała się Hancin, Chacin (1306), Stare Chęciny(1470-80). Po raz pierwszy wymieniona została w dokumencie wydanym w roku 1275 przez Bolesława Wstydliwego dla Mikołaja (czy też Mikuły) Sieciesławowica Odrowąża, sandomierskiego podkomorzego: „…libertates et potestates, quas ab antiquo et longe a retroactis temporibus habuit et habet Hancin hereditas eius paterna…”. Posiadała ona immunitet, a więc pewnie była targową osadą na prawie niemieckim. Jak wiemy, dzisiejsze miasto Chęciny powstało u podnóża zamku przynajmniej kilkadziesiąt lat później. Do tego czasu Chęcinami były dzisiejsze Starochęciny.
Wieś, leżąca przy trakcie z Kielc do Jędrzejowa, istniała już w roku 1260, kiedy to zniszczyli ją Tatarzy, paląc wówczas także Kielce. Po najazdach tatarskich stulecia cała okolica była wyludniona. Przypomnę, że były to tereny pograniczne, zarówno pod względem administracyjnym (księstwo krakowskie i sandomierskie) jak i kościelnym, (archidiecezja gnieźnieńska i diecezja krakowska). Ożywienie gospodarcze wiązało się z rozwijającym się handlem, głównie wołami, czemu sprzyjały tutejsze łąki i pastwiska. W każdym razie poprawiło się na tyle, że doszło do ufundowania kościoła.
Prawdopodobna data budowy parafialnego kościoła to rok 1280, a fundatorem był zapewne Mikołaj Sieciesławowic z rodu Odrowążów, dziedzic wsi. Był to obiekt drewniany a jego uposażenie stanowiła ziemia oraz dziesięciny z dworskich gruntów. Fundamenty tego kościoła odkopane zostały w roku 1945 podczas prowadzonych tam prac konserwatorskich. W następnym stuleciu do parafii należały jeszcze wsie Korzecko i Skiby oraz zamek chęciński „z altarią tameczną i folwarkiem” – pisze Rawita Witanowski. Po powstaniu w Chęcinach miasta, jeszcze przez długi czas starochęciński kościół pod wezwaniem św. Stanisława był macierzą parafii miejskiej. Parafię tutejszą włączono do miejskiej w roku 1500, pozostawiając w Starochęcinach wikariusza. Nabożeństwa odprawiano tam jednak sporadycznie. Przywilej, wydany przez Zygmunta III w roku 1597, szczegółowo określał rolę starochęcińskiej świątyni: Chęciny-miasto; w tem mieście znajduje się kościół pod wezwaniem św. Bartłomieja, do którego przyłączony drugi parafialny kościół św. Stanisława w starych Chęcinach, uważany jako matka kościoła w mieście…
Lustracja dokonana w roku1569 przynosi informacje, że we wsi było rolni-ków 13, zagrodników 9 oraz młyn zwany Baranek, z którego płacono „rzeczne od rzeki Bobrzy” w wysokości 2 florenów i groszy 6. Lustracja z wieku XVIII znajduje tu: „młyn na rzece Bobrzy zwany Baranek o dwóch kołach, staw przy tym młynie ze szczętem zarosły”.
Na początku XIX stulecia, według opisu do Mapy Meyera von Heldensfelda, Starochęciny miały 81 domów, w których mieszkało (tylko!) 40 mężczyzn i trzymano 20 koni. Wieś – obecnie bardzo rozbudowana – zachowała do dzisiaj układ przestrzenny i lokalizację, uwidocznione na mapie austriackiego pułkownika. Zabudowa wówczas skupiała się wzdłuż jednej ulicy, domy stały po obu jej stronach. Na zachodnim krańcu wsi z ulicą krzyżował się strumień – będący dopływem Nidy.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
