O Wolicy brak jest wzmianki w Liber Beneficiorum Długosza. Jej nazwa pojawia się pół wieku później, w dokumentach w roku 1508, gdy Chmielowice, Chomentów, Łukowa, Prądnik (dziś nieistniejący), Siedlce i Wolica były w posiadaniu J. Łukowskiego, płacącego od swych dóbr 3 grzywny, 4 grosze i 9 denarów. Duszpasterską posługę sprawowała tutaj dość znacznie oddalona parafia z Mokrska Dolnego. W roku 1540 Wolycza wraz z Tokarnią, Kawczynem i Mokrskiem stanowiła własność Jakuba Secygniowskiego (Sancygniowskiego), starosty buskiego. We wsi było osadzonych na łanach 4 kmieci a dwa łany stały puste. Były w niej łąki oraz młyn na Czarnej. W roku 1573 roku były 3 łany. W późniejszych latach Wolica należała do Morawickich herbu Topór a następnie – wraz z Siedlcami – do Oraczewskich herbu Szreniawa. Według zapisów z roku 1644 wchodziła w skład parafii w Łukowie.
Wolica, zwana też Łukowską Wolicą, leżała na lewym brzegu Czarnej Nidy, po obu stronach drogi ciągnącej się wzdłuż rzeki. Za wsią droga ta biegła na zachód, ku Tokarni – a na wschód do Ostrowa. Ze środka wsi wybiegała też druga droga, prostopadła do pierwszej, prowadząc na północ w stronę przeprawy przez Czarną Nidę i dalej przez Bobrzę (gdzie stał młyn Baranek) w kierunku Starochęcin. Mostu na Czarnej Nidzie raczej nie było, rzekę przekraczało się brodem.
Wolica utrzymała pierwotny układ z końca XVIII stulecia, oparty o łukowo wygiętą drogę. Nie zakłócił go nawet przebieg linii kolejowej, która pojawiła się tu pod koniec XIX stulecia. Na początku XIX wieku (mapa Meyera von Heldensfelda) wieś szacowana była na 22 domy. W roku 1827 (Słownik Geograficzny) było w niej 19 domów i 127 mieszkańców. W 1871 roku tutejszy folwark miał powierzchnię 381 mórg, z czego terenów uprawnych – mórg 229, łąk i pastwisk – 63. Folwark, położony był na wschód od linii kolejowej, tu gdzie obecnie znajdują się kamieniołomy. W roku 1898 był w Wolicy młyn wodny a folwark uległ parcelacji.
Duże zmiany w Wolicy wywołała budowa linii kolejowej – z czysto rolniczej wsi zaczęła przeobrażać się w osadę rolniczo-przemysłową. Najbardziej okazałą budowlą jest dworzec kolejowy z roku 1903 – murowany, o architekturze typowej dla obiektów związanych z kolejnictwem. Przy dworcu stanęła wieża ciśnień – drewniana, zaprojektowana i wykonana równie starannie jak budynek dworca. Prawie równocześnie pojawiły się też budynki mieszkalne pracowni-ków kolei.
W Wolicy działał zakład wapienniczy. Pierwotny piec usytuowany był na południowy wschód od zakładu. Po jego likwidacji w roku 1896 powstał na obecnym miejscu pierwszy piec szybowy. W roku 1914 dostawiono obok niego jeszcze dwa piece. Prócz obiektów produkcyjnych stanęły budynki pomocnicze: magazyn, biurowiec, trafostacja. Z innych wolickich obiektów wymienić trzeba: tartak z roku 1923, remizę strażacką z 1928, młyn zbudowany po roku 1900. Z tej trójki pierwotne przeznaczenie zachował tylko młyn.
Do roku 1935 Wolica była własnością Kazimierza Hempla. W roku 1936 majatek (który był zadłużony) od banku kupił Zdzisław Krudzielski. W skład majątku wchodziły Zakłady Przemysłowe „Chęciny” SA (składające się z dwóch kopalni wapienia, czterech pieców wapienniczych, cegielni, nowoczesnego pieca cementowego z obrotowym rusztem, młyna do mielenia klinkieru, silosów oraz obsługujących je: wodociągu, kolejek wąskotorowych i bocznicy kolejowej) oraz dobra ziemskie
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
