Znawcy tematu uważają, że prawa miejskie Opatów uzyskał podczas rządów księcia Bolesława Wstydliwego, w 3. ćwierci XIII stulecia. Lokacja ta dotyczyła jednak Starego Miasta, czyli osady wokół kościoła Najświętszej Marii Panny na wzgórzu Żmigrodzkim. Na sąsiednie wzgórze, na którym stała już kolegiata św. Marcina, przeniósł miasto biskup lubuski Stefan II w latach 20. XIV stulecia. […]
JĘDRZEJÓW Rynek. Gmina Jędrzejów, powiat jędrzejowski.
Mimo przywilejów uzyskanych w latach 1308 i 1318 od Władysława Łokietka i w 1336 od Kazimierza Wielkiego, zależność Jędrzejowa od władzy opata wcale nie zmalała. Przed rokiem 1510 spaliły się wszystkie dokumenty miasta. „Wówczas mieszczanie udali się z prośbą do króla Zygmunta I, aby ponowił ich prawa. Król wyznaczył komisję, która od 10 wiarygodnych mieszczan […]
ĆMIELÓW Zamek. Gmina Ćmielów, powiat ostrowiecki.
Jeszcze niedawno uważano, że ćmielowski zamek powstał dopiero dzięki Krzysztofowi Szydłowieckiemu. W Zbiorze Dokumentów Małopolskich jest jednak dokument, podpisany w roku 1388 przez królową Jadwigę świadczący, że zamek istniał tu już w wieku XIV. Jest to potwierdzenie sprzedaży zamku i wsi Ćmielów /…Sczmelow cum villis Sczmelow ante castrum predictum…/, dokonanej przez podkomorzego dobrzyńskiego Mikołaja i […]
CZYŻÓW SZLACHECKI Pałac. Gmina Zawichost, powiat sandomierski.
O poprzedniku czyżowskiego pałacu, czyli o zamku w Czyżowie, Jan Długosz napisał, że powstawał on w dość dziwnych /by nie powiedzieć mocniej, że niezbyt uczciwych/ okolicznościach. Otóż w roku 1412 Michał Ligęza Czyżowski, materiały zgromadzone w Zawichoście i przeznaczone do wzniesienia tam kościoła, podobno przewiózł do Czyżowa i z nich wybudował sobie zamek. Oburzony taką […]
BUSKO Sanatorium MARCONI. Gmina Busko-Zdrój, powiat buski.
W czasach Stanisława Augusta zaczęto w Busku poszukiwać soli; „wybito ośm szybów po 50 łokci głębokości”, jednak solanka tu wydobywana „zaledwie 1 ½ do 2 procent trzymała”. Te inwestycje, zapowiadające uzdrowiskową przyszłość miasta, wizytował w roku 1787 sam król: „najpierw zwiedził… szybę solną…Oglądał potem ‘gradzierhaus’, czyli machinę do pompowania wody solnej w górę…Wreszcie oglądał w […]
WIŚLICA Dom Długosza. Gmina Wiślica, powiat buski.
Wiślicki Dom Długosza, podobnie jak analogiczny obiekt w Sandomierzu, zbudowany został przez Jana Długosza. O ile budynek z Sandomierza przeznaczony był dla księży mansjonarzy, to jego odpowiednik w Wiślicy służyć miał wikariuszom kolegiaty. Zbudowany został około roku 1460 w najbliższym sąsiedztwie kolegiaty, z frontem ku niej zwróconym, równolegle do jej głównej osi. Jest budynkiem piętrowym […]
SZCZEKOCINY Kościół parafialny. Gmina Szczekociny, powiat zawierciański, woj. śląskie.
W ostatnim ćwierćwieczu Szczekociny trzykrotnie zmieniały swą wojewódzką „tożsamość”; do roku 1976 należały do Kielecczyzny, potem przydzielono je do powstającego wówczas województwa częstochowskiego. Teraz wraz z terenami po byłym częstochowskim „wylądowały” w województwie śląskim. Wciąż i nieprzerwanie leżą Szczekociny nad Pilicą i ten fakt znacznie dokładniej umiejscawia je na mapie Polski niż kapryśne i koniunkturalne […]
TUDORÓW Zamek. Gmina Opatów, powiat opatowski.
Wieś Tudorów leży w pobliżu Opatowa i chociaż powstała w średniowieczu, raczej nie ma nic wspólnego z dynastią panującą wówczas w Anglii. Najstarsza wzmianka w dokumentach dotycząca Tudorowa pochodzi z roku 1371. Okazją stał się spór o zatrzymanie wody przy młynie i grobli dokonane przez synów tutejszego dziedzica imieniem Pełka, na szkodę Wojtka z Wąworkowa, […]
SANDOMIERZ Dom Długosza. Gmina Sandomierz, powiat sandomierski.
Dom Długosza to popularna nazwa domu księży mansjonarzy, ufundowanego przez Jana Długosza w Sandomierzu. Kolegium księży mansjonarzy powstało w Sandomierzu już na początku XV stulecia. Ich zadaniem było śpiewanie w kolegiacie psalmów na cześć Marii, patronki sandomierskiej świątyni. Psalmy miały być śpiewane o wyznaczonych godzinach, tak w dzień jak i w nocy, stąd ich nazwa […]
SANCYGNIÓW Dwór. Gmina Działoszyce, powiat pińczowski.
„Sancygniów, w XV w. Sanczygnyew, w XVI Seczigniów, wieś, folwark i dobra nad rzeką Sancygniówką, przy drodze z Działoszyc do Książa Wielkiego…odl. 24 wiorsty od Pińczowa…” – czytamy w „Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego” wydanym w roku 1889. Z Długoszowego „Liber Benefitiorum” dowiadujemy się, że wieś należała do Mikołaja Sancygniewskiego herbu Jelita, dziesięcinę płaciła prepozyturze w […]
Najnowsze komentarze