Pierwsza wzmianka o parafii pochodzi z roku 1326, gdy plebanem był ksiądz Mikołaj. Długosz pisze o drewnianym kościele parafialnym, którego plebanem był ks. Maciej z Błogiego a kolatorem i zarazem dziedzicem wsi – Jelitczyk, Jan Zakrzewski. Pod koniec XVI stulecia ówczesny dziedzic „Jan Palanowski, kacerz, wypędził plebana i uposażenie kościelne zagarnął”. W roku 1610 zbudowany został drugi kościół, konsekrowany w roku 1616, ale nie stał on długo – prawdopodobnie w latach 50. spalili go żołdacy Rakoczego. Od roku 1668 do 1685 proboszczem w Świniarach był Stanisław z Brzeszków Brzeszkowski. Według księdza Wiśniewskiego: „…metryki podają, ze kapłan ten postawił tu kościół i dzwonnicę ‘a fundamentis aedificavit’…”. Kościół ten był konsekrowany w roku 1673, ale już w 1711 jego stan oceniono jako chylący się ku ruinie.
Czwarty z kolei kościół „wystawił”, Michał Zieliński, dziekan liwski, w roku 1716 – budowy dokonano „nie ruszając dawnej mensy która była pokonsekrowana przez Oborskiego, sufragana krakowskiego ‘Gaudet patricinio s. Venceslai’ – pisze ksiądz Wiśniewski. Ten obiekt, podobnie jak poprzednie, nie oznaczał się trwałością. Pod koniec XVIII stulecia uznano go za: „z gruntu spustoszony” i wizytator, bojąc się katastrofy, zabronił odprawiania w nim mszy. W roku 1798 dokonano gruntownego remontu – datę tę wyryto na futrynie głównych drzwi kościoła. Prawdopodobnie nie był to tylko remont, ale i rozbudowa. Chyba wtedy od zachodu dobudowano murowaną kruchtę – wieżę, a po obu stronach prezbiterium, także murowane: zakrystię i skarbczyk. W roku 1835 wszystkie ściany kościoła pokrywały tynki, ale i tak drewniane ściany, na które zaciekała woda, określono jako „nadpsute”. Planik z roku 1846 ukazuje nam kościół niemal identyczny jak obecnie – brak na nim tylko przedsionka przy zakrystii i południowej kruchty. W 2. połowie tegoż stulecia dobudowano kruchtę, a zakrystię – obecnie kaplicę, wymurowano podobno od nowa. W roku 1944, skutkiem działań wojennych, kruchta – dzwonnica została uszkodzona. Wyremontowano ją, a w roku –1987 gontowe dachy zamieniono na blaszane. Dzwonnica spodobała się księdzu Wiśniewskiemu. Pisał: „Wieża przedstawia się dość oryginalnie. Na wspartej 4 szkarpami murowanej kruchcie, wzniesiono ukośną nadbudówkę a nad nią wieżę”.
Kościół stoi we wsi, przy skrzyżowaniu dróg. Jest orientowany. Składa się z wybudowanych z drewna: wydłużonej, prostokątnej nawy ze ściętymi pod katem 45 stopni obydwoma wschodnimi narożnikami, prezbiterium o trójbocznym zamknięciu oraz południowej kruchty. Murowane są: kruchta – dzwonnica dostawiona do nawy od zachodu oraz dobudowane przy prezbiterium: zakrystia od południa i kaplica od północy.
Nawa i prezbiterium mają konstrukcję zrębową, wspartą na kamiennej podmurówce i wzmocnioną lisicami. Południowa kruchta ma konstrukcję słupową. Wieża ma trzy kondygnacje, z których dwie są murowane, a najwyższa ma konstrukcję słupową obitą deskami i blachą. Nad nawą i prezbiterium jest wspólny, dwuspadowy dach o więźbie krokwiowo-belkowej, o jednej kalenicy – od wschodu zakończony trójpołaciowo. Przybudówki mają dachy dwupołaciowe. Wieżę nakrywa dach czteropołaciowy, wyżej przechodzący w cebulasty hełm zwieńczony sterczyną i krzyżem. Drugi wertykalny akcent stanowi smukła, sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę, z arkadkową latarenką i hełmem. Wszystkie dachy obecnie pokryte są blachą.
Elewacje drewnianych partii kościoła pokrywa szalunek z desek „z listwowaniem”, przedzielonych lisicami z wyodrębnionymi w nich cokołami i głowicami. Murowane elementy wieży i zakrystii pokrywa biały tynk, zaś ściany kaplicy licówka z piaskowca, z boniowaniem na narożnikach. Wnętrza kościoła nakryte są płaskimi stropami.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
