Wieś Świętomarz ma bardzo starą metrykę – już w roku 1173 biskup Gedko z rodu Gryfitów zakładając kolegiatę, dochody z tej wsi zapisanej jako Swyanthamarza przeznaczył na uposażenie kolegiackiego prepozyta. W 1326 roku pojawił się zapis dotyczący drewnianego wówczas kościółka : „Ecclesia de Santa Maria seu antiquo Tarczek”. Murowany kościółek zaczęto budować z fundacji Bogufała Rogali, kieleckiego prałata. Rogala w roku 1367 zmarł i bardzo niekorzystnie wpłynęło to na tempo budowy – ciągnęła się ona aż do roku 1434. Najstarsza, gotycka część kościółka wymurowana została z kamienia. Wzmacniają ją skarpy. Późniejsze rozbudowy bardzo zatarły pierwotny kształt kościoła, ale najprawdopodobniej początkowo składał się on z prostokątnej nawy, prezbiterium /zamkniętego wielobocznie/ i dostawionej od strony północnej zakrystii.
W latach 1867-9, kiedy proboszczem był ks. Bogdański, dokonano „na koszt skarbu i parafijan” gruntownej restauracji budowli. Mury kościoła nadmurowano „dwa łokcie wyżej”, dostawiono dwie kruchty /od południa i od zachodu/ oraz kaplicę od północy. Kaplica zajęła miejsce dawnego skarbca, z którego pozostałości wykorzystano na zakrystię. Wykonano też nowy strop, a gont pokrywający dachy zastąpiono blachą. Obecnie przy kościele trwają znowu prace budowlane – jest on przedłużany w kierunku zachodnim..
Dzwonnica stoi od strony skrzyżowania dróg, w północno – wschodnim narożniku kościelnego cmentarza. Zbudowano ją najpewniej w 2. połowie XIX stulecia, być może za czasów ks. Sobótki, plebanującego tu w latach 1893 – 98. Gruntowny remont dokonany został w roku 1944.
Dzwonnica zbudowana jest z drewna w konstrukcji słupowo – ramowej. Jej bryłę tworzą dwa nałożone na siebie prostopadłościany, z których górny, o połowę niższy, jest nieznacznie nadwieszony nad dolnym. Czy jest to próba nawiązania do starych dzwonnic „obronnych” czy wynika to tylko z technicznych przyczyn /dzwonnice z nadwieszonymi izbicami są bardziej stabilne/ – nie wiadomo. Ściany pokrywa szalunek z pionowych desek połączonych ze sobą „do czoła”. Okna prostokątne, zamknięte odcinkami łuków. Drzwi wejściowe umieszczone osiowo, okna są niemal pod samym okapem, rozmieszczone symetrycznie, po dwa na każdej elewacji. Dach jest czterospadowy, namiotowy kryty ocynkowaną blachą.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
