Wieś Goźlice położona jest w gminie Klimontów, w powiecie sandomierskim. „Pod Goźlicami dnia 3 lutego 1279 Warsz h. Rawa, kasztelan krakowski, wojewoda Piotr h. Śreniawa i Jan h. Janina, wojewoda sandomierski, pobili ruskiego księcia Lwa syna Daniela, który wraz z Litwinami i Tatarami najechał Sandomierską Ziemię. <Snadź ośm tysięcy nieprzyjaciół w onej bitwie upadło, dwa tysiące w więzienia przyszło a naszy przy zwycięstwie 7 chorągwi objęli. Ostatnia zgraja odbieżawszy zdobyczy zaledwie uszła>” – cytuje stare kroniki ksiądz Wiśniewski. Nie był to jednak pierwszy kontakt Goźlic z wojskami najeźdźców. Wcześniej byli tu już dwukrotnie Tatarzy (1241 i 1259), którzy spalili i sprofanowali goźlicki kościół.
Tutejszy kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny ufundował podobno około roku 1134 Piotr Dunin, syn Własta. Profesor Świechowski, analizując szczegóły kamieniarki, przesuwa czas powstania kościoła o blisko sto lat, na drugą ćwierć XIII stulecia. W latach 1325 – 27 wymieniony jest w dokumentach goźlicki pleban o imieniu Bernard.
Romański kościółek był budowlą orientowaną, składającą się z prostokątnej nawy o wymiarach wewnętrznych 7,3 na 14,1 metra i niemal kwadratowego prezbiterium mierzącego w środku 4 na 4,4 metra. W zachodniej części nawy znajdowała się empora, z której mszy słuchał miejscowy możnowładca. Nad emporą wymurowana była wieża. Nawę nakrywał belkowy strop, zaś prezbiterium najpewniej było zasklepione. Ściany wykonane były z piaskowcowych ciosów układanych w równych warstwach, wysokich na 40 i 30 centymetrów. Na jednym z ciosów wmurowanych na lewo od tęczowej arkady znajduje się relief (dość mocno zatarty) przedstawiający kamieniarza trzymającego toporek i kątownicę.
Około połowy XV wieku powiększono prezbiterium. Rozebrano wschodnią, romańską ścianę, a mury: północny i południowy przedłużono i wymurowano wieloboczne zamknięcie. W latach 1559 – 1620 kościół użytkowany był jako zbór kalwiński. Po przejęciu świątyni przez katolików, dzięki energicznym działaniom plebana Mateusza Glaucerinusa, przystąpiono do rozbudowy i przebudowy kościoła, trwającej kilkanaście lat i dość zdecydowanie zmieniającej jego kształt. Po wyburzeniu zachodniej fasady i wieży nad dawną emporą, nawę przedłużono w kierunku zachodnim o około 5 metrów. Po obu stronach nawy dostawiono kaplice, dobudowano też kruchtę, a do prezbiterium zakrystię. Obniżono także ciosowy łuk otworu tęczowego podmurowując go cegłami.
Prezbiterium nakrywa gotyckie sklepienie krzyżowo – żebrowe, w którego zwornikach znajdują się tarcze z herbem Topór. W nawie jest płaski strop belkowy, zaś w kaplicach sklepienia kolebkowo – krzyżowe a w zakrystii kolebka z lunetami. Kościół odnawiany był w roku 1879 oraz w 1920, kiedy usuwając szkody spowodowane przez wojnę, odsłonięto romańskie wątki. Goźlicki kościół ucierpiał też podczas II wojny światowej. Spłonął dach, zniszczeniu uległo wyposażenie. Odbudowe poprzedziły dość dokładne prace badawcze, co pozwoliło w programie odbudowy (dokonywanej w latach 1946 – 48) zawrzeć wyeksponowanie dalszych fragmentów romańskich. Z luźnych fragmentów architektonicznych zachował się romański posąg Matki Boskiej z Dzieciątkiem wykonany z piaskowca, który przeniesiono do Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu.

Oznaczone: Autor: Roman Mirowski

Pozytywnie zakręcony pasjonat kielecczyzny, absolwent Politechniki Świętokrzyskiej. Fotografuje co nieco i jako tako. Opisuje jak umie i stara się uratować od zapomnienia wszystko co się da :)

Bez komentarza

Skomentuj

Blue Captcha Image

*

MICHALCZYK WŁADYSŁAW EUGENIUSZ (1916-1994)

Władysław Eugeniusz Michalczyk urodził się 10 maja 1916 r. w Daleszycach (powiat kielecki), a jego rodzicami byli Jan (ur. 3 […]

MALICKI JÓZEF (1893-1953)

Józef Malicki urodził się 15 stycznia 1893 r. w Krasocinie, był synem Kazimierza i Katarzyny z Łapotów, którzy wzięli ślub […]

BORKOWSKI JAN WIKTOR (1885-1956)

Jan Wiktor Borkowski (wł. Jan Wiktor Dunin-Borkowski h. Łabędź) urodził się 7 czerwca 1885 r. w Dąbrowie Górniczej, był synem […]

MALSKA FLORENTYNA Z ZIELIŃSKICH i MALSKI KAROL

Prezentowany tekst jest rozszerzoną wersją opublikowanego na łamach czasopisma „Świętokrzyskie” Niewiele osób zapisało się w dziejach Kielc w tak chwalebny […]

JANOTA BZOWSKI JERZY (1906-1941)

Autor: Grzegorz Dąbrowski, Adam Malicki   Ziemia Włoszczowska ma wielu bohaterów o których pamięć warto podtrzymywać i upowszechniać wśród kolejnych […]

TEREK STANISŁAW – kowal z Kossowa

Stanisław Terek urodził się 20 kwietnia 1914 r. w Kossowie, a jego rodzicami byli Antoni (ur. 1876, zm. 1947) i […]