Gowarczów, położony dziesięć kilometrów na północ od Końskich, „korzenie” swe ma wczesnośredniowieczne. Najpierw powstał tu gród, zbudowany na planie „ósemki”, zamieszkały w latach 1100 – 1250. Osadą parafialną został Gowarczów już w XIV stuleciu. W roku 1376 w dokumentach występuje Mikołaj kapelan de Goworziczow. Na początku wieku XV dziedzic Gowarczowa imieniem Wysota nadał miejscowemu proboszczowi pole, łąki, las i karczmę w Miłakowie.
Lokacja miasta na prawie magdeburskim odbyła się w roku 1430 na mocy królewskiego przywileju, o który wystarał się Krzysztof Magera, rycerz Władysława Jagiełły. Czternaście lat później, Wojciech i Zuzanna Bnińscy, ówcześni właściciele Gowarczowa, potwierdzili powstającemu miastu prawa i swobody. Wydany przez nich dokument świadczy, że albo lokacja z roku 1430 została przerwana albo nie była doprowadzona do końca. Po następnych kilkudziesięciu latach w dokumentach odnotowano, że miasto istnieje, posiada „kościół murowany z placem pod szkołę, role miejskie, młyn i stawy oraz drogę w kierunku Opoczna” – pisze Feliks Kiryk. W latach 1510 –40 Gowarczów był wciąż miastem małym, a jego mieszkańcy zajmowali się głównie rolnictwem. Mimo to dokument z roku 1546 odnotowuje, że kontakty handlowe z Gowarczowem mieli kupcy śląscy i morawscy. W roku 1555 miasto należało do Stanisława hr. na Rozrażowie Rozrażewkiego. Jego centralnym punktem był czworoboczny rynek. Kościół stał na wzgórzu, na północny zachód od rynku.
„Chociaż nie ma dokumentów erekcyi kościoła parafialnego pod wezw. św. ap. Piotra i Pawła i św. Floriana w Gowarczowie, jednak według wszelkiego prawdopodobieństwa data erekcyi tej świątyni wyprzedza wiek XV. Opis kościoła z 1818 r. mówi, że na jednym kamieniu był rok 1333” – pisze ksiądz Wiśniewski. Dokumenty wzmiankują kościół w roku 1404, a jako murowany w roku 1511. Pierwotna, gotycka świątynia rozbudowana została około roku 1640, dzięki chorążemu krakowskiemu Aleksandrowi Korycińskiemu i jego małżonce Zofii ze Zborowskich. Po pożarze z roku 1767 /płonęło wtedy całe miasto/ odbudowę sfinansował Józef Jabłonowski, a konsekracji dokonał w roku 1778 Ignacy Antoni Kozierowski, gnieźnieński sufragan. Kościół remontowany był w roku 1843, a w 1902 gdy okazał się być „za szczupły stosownie do liczby parafian, przy tem za niski, a wiązania pod dachem na kościele i na wieżach od zaciekania przez dach były pognite, wówczas ks. Antoni Czarkowski z dobrowolnych ofiar parafian i odebranego zapisu śp. Romana Jabłonowskiego, dziedzica dóbr Gowarczowa zebrał fundusze i temi, przy chętnej pomocy parafian, drugie tyle kościoła domurował z dwiema wieżami na froncie” – napisał ksiądz Jan.
Obecny kościół tworzą: gotyckie w zrębie, krótkie prostokątne prezbiterium /z przybudówką zakrystyjną z roku 1640/, nawa – w dwuprzęsłowej części wschodniej pierwotna – od zachodu rozbudowana wraz z dwuwieżową fasadą w latach 1902 – 4 oraz dwie kwadratowe kaplice z około roku 1640, symetrycznie rozmieszczone po bokach nawy. Poziom posadzki kaplic wyższy jest niż w nawie, gdyż są pod nimi sklepione krypty grobowe. W prezbiterium, kaplicach i zakrystii są sklepienia kolebkowo – krzyżowe, w skarbczyku i przedsionku kolebkowe. Sklepienia nawy są nowe; wykonano je podczas rozbudowy na początku XX stulecia.
We wnętrzu kościoła nie zachowały się żadne elementy z czasów gotyckich; dominuje tu wczesny barok z okresu panowania dynastii Wazów.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
