Z espół kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, kościół jest murowany z ok. 1470 i 1596- 1598 r.

Nazwa wsi Gnojno, położonej przy drodze z Chmielnika do Szydłowa, pochodzi od tłustej, gnilnej – po staropolsku „gnojnej” – ziemi. Najstarsze wzmianki w dokumentach dotyczące tej wsi sięgają XIII wieku. Ale ślady osadnictwa są tu o wiele starsze. Dowiódł tego proboszcz Gnojna z lat 1931 – 62, będący jednocześnie archeologiem – pasjonatem, ksiądz Stanisław Skurczyński. Używam słowa „pasjonat”, bowiem określenie amator do działań księdza Skurczyńskiego nie przystaje; mimo nie szczędzonej mu krytyki ze strony dyplomowanych archeologów, działania księdza cechował wysoki poziom profesjonalizmu.
W Gnojnie są dwa obiekty zasługujące na uwagę: dwór obronny z XVI wieku (wielokrotnie przebudowywany) i parafialny kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Tekli. Kościół, zbudowany na miejscu średniowiecznego grodziska, wspominany w dokumentach z roku 1326, kiedy plebanem był tutaj Gosław. Ksiądz Jan Wiśniewski zamieszcza w swym „Historycznym opisie” datowanie jeszcze wcześniejsze, pisząc: „…Inwentarz z XVII w. zawiera podanie, że po krwawej bitwie z Tatarami w dn. 18 marca 1241 r. pod Chmielnikiem, kościół w Gnojnie był okropnie zrabowany i zabudowania zniszczone…”.
Świątynię przebudowywano w roku 1470, a potem w latach 1596 – 8. Swój obecny, barokowy kształt uzyskała podczas gruntownej przebudowy w wieku XVII, po której konsekrowano ją na nowo w roku 1677, „post festum Omnium Sanctorum”. Według hipotezy ks. Wiśniewskiego powodem rekonsekracji świątyni musiało być jednak sprofanowanie jej, dokonane przez Szwedów.
Kościół, okolony jest starym murem z kapliczkami Męki Pańskiej w otoczeniu niemal równie starych, „pomnikowych” lip. Murowany z kamienia, jest budowlą orientowaną, jednonawową, z prezbiterium węższym od korpusu, zamkniętym półkolistą absydą. Układ krzyża tworzą przybudowane do nawy kaplice: od północy kaplica Matki Boskiej Pocieszenia, od południa Matki Boskiej Różańcowej. Od zachodu do kościoła przylega czworoboczna wieża, poprzedzona kruchtą. Do roku 1902, z którego pochodzi obecny hełm wieńczący wieżę, była ona o jedną kondygnację wyższa. Na piętrze wieży, w emporze, znajduje się chór muzyczny wsparty na arkadzie, zapewne z wieku XVII.
Nawa kościoła przykryta jest płaskim stropem, zaś prezbiterium sklepieniem kolebkowo – krzyżowym, wspartym na gurtach. Obydwie kaplice, otwarte do nawy wysokimi arkadami, po bokach ujętymi w półkolumny, przykrywają sklepienia kolebkowe z lunetami. Otwór tęczowy zasklepiony jest półkoliście; zdobi go osiemnastowieczny krucyfiks.
Główny ołtarz jest późnobarokowy. Wypełniają go figury świętych, uzupełnione ornamentami rokokowymi i klasycystycznymi. W retabulum  umieszczony jest osiemnastowieczny krucyfiks na tle płaskorzeźby przedstawiającej Jerozolimę. Ołtarze „przytęczowe” pochodzą z tego samego okresu. W arkadzie tęczowej, po lewej stronie, wisi obraz św. Franciszka, jak się przypuszcza dzieło Szymona Czechowicza. W diecezji kieleckiej kościół uznawany jest za sanktuarium Maryjne, za sprawą łaskami słynącego obrazu Matki Bożej Gnojeńskiej.

Oznaczone: Autor: Roman Mirowski

Pozytywnie zakręcony pasjonat kielecczyzny, absolwent Politechniki Świętokrzyskiej. Fotografuje co nieco i jako tako. Opisuje jak umie i stara się uratować od zapomnienia wszystko co się da :)

Bez komentarza

Skomentuj

Blue Captcha Image

*

MICHALCZYK WŁADYSŁAW EUGENIUSZ (1916-1994)

Władysław Eugeniusz Michalczyk urodził się 10 maja 1916 r. w Daleszycach (powiat kielecki), a jego rodzicami byli Jan (ur. 3 […]

MALICKI JÓZEF (1893-1953)

Józef Malicki urodził się 15 stycznia 1893 r. w Krasocinie, był synem Kazimierza i Katarzyny z Łapotów, którzy wzięli ślub […]

BORKOWSKI JAN WIKTOR (1885-1956)

Jan Wiktor Borkowski (wł. Jan Wiktor Dunin-Borkowski h. Łabędź) urodził się 7 czerwca 1885 r. w Dąbrowie Górniczej, był synem […]

MALSKA FLORENTYNA Z ZIELIŃSKICH i MALSKI KAROL

Prezentowany tekst jest rozszerzoną wersją opublikowanego na łamach czasopisma „Świętokrzyskie” Niewiele osób zapisało się w dziejach Kielc w tak chwalebny […]

JANOTA BZOWSKI JERZY (1906-1941)

Autor: Grzegorz Dąbrowski, Adam Malicki   Ziemia Włoszczowska ma wielu bohaterów o których pamięć warto podtrzymywać i upowszechniać wśród kolejnych […]

TEREK STANISŁAW – kowal z Kossowa

Stanisław Terek urodził się 20 kwietnia 1914 r. w Kossowie, a jego rodzicami byli Antoni (ur. 1876, zm. 1947) i […]