Budowa zamku rozpoczęta została najpewniej na początku XIV stulecia lub nieco wcześniej, w ostatnim dziesięcioleciu XIII wieku. W każdym razie w roku 1306 zamek już na pewno istniał gdyż dokumencie tegoż roku, wraz z wsiami książęcymi nadany został przez księcia Władysława Łokietka kapitule krakowskiej. Nie na długo zresztą, bo już w roku 1311 własnością biskupów być przestał.
Zamek, usytuowany na skalistym niezadrzewionym wzgórzu(na wysokości 355 m n. p. m.), dominował nad okolicą i widoczny był z odległości kilkunastu kilometrów. Gdy powstawał, nie było u jego podnóża miasta, a wieś Hancin, z której późniejsze miasto zabrało nazwę, odległa była o kilka kilometrów. Pierwotny zamek miał plan mocno wydłużonego prostokąta, z wyoblonymi narożnikami od strony północnej, „dopasowanego” do wierzchołka wzgórza. Od wschodu i zachodu, – czyli z miejsc najbardziej zagrożonych, flankowały go dwie cylindryczne wieże. W tym samym czasie albo niedługo później (traktuje się to jako tę samą fazę budowy)od strony wschodniej dostawiony został budynek skarbca (przed rokiem 1318), później niesłusznie nazywany kaplicą. Przy murze północnym wybudowano budynek mieszkalny (przed 1325), posadowiony na wykutych w skale piwnicach. Główny wjazd do zamku wiódł od wschodu, przez bramę. W czasach Kazimierza Wielkiego wjazd przebudowano. Bramę umieszczono o kondygnację wyżej, a na jej poziom prowadził drewniany most.
Kończąc opis dokonań I fazy budowy zamku warto zastanowić się nad genezą jego powstania. Czesław Hadamik formułuje trze, że była to: …warownia militarna o charakterze strażnicy przygranicznej, stanowiącej zarazem siedzibę – w zamyśle Jana Muskaty lub Wacława II – oraz symbol władzy monarszej nad rodzącym się ważnym okręgiem górnictwa kruszcowego… Zdaniem Hadamika, ten właśnie etap i to przeznaczenie obiektu zdeterminowało jego kształt przestrzenny; znalazło też kontynuatora w osobie księcia Władysława Łokietka. Ten etap kończy rok 1305.
Drugi etap datowany jest na lata 1306 do ok. 1358. Chęciński zamek jest warownią militarną położoną, nie na pograniczu lecz w głębi kraju, symbolem władzy książęcej a potem królewskiej, siedzibą władzy administracyjnej – starostwem grodowym (znany jest z tych czasów starosta imieniem Wrocław, ma tytułowany kasztelanem) stanowiącym pieczę nad ważnym ośrodkiem gospodarczym. Zamek pełni też funkcję skarbca – gdy w obawie przed zrabowaniem przez Krzyżaków, gnieźnieński arcybiskup Janisław ukrył tu skarby archikatedry.
W czasach Łokietkowych zamek pełnił istotną rolę w życiu politycznym państwa. Sam Władysław przebywał tu często. Tutaj także odbywały się liczne zjazdy rycerstwa, będące jakby prapoczątkami tworzenia się polskiego modelu demokracji szlacheckiej. Owe dwa etapy odnoszące się do zamkowych funkcji pod względem dokonań budowlanych obejmują razem pierwszą fazę.
Po roku 1358, a więc wciąż za panowania Kazimierza Wielkiego, nastąpił etap trzeci. Prócz pełnionych nadal wszystkich wcześniejszych funkcji, chęcińskiemu zamkowi dochodzi jeszcze jedna rola: rezydencji wdów królewskich, rozszerzona potem przez Władysława Jagiełłę o funkcję więzienia stanu (od roku 1386, kiedy uwięziono tutaj Andrzeja Wingołda).
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
