Maleszowa. Plan sytuacyjny założenia dworskiego z reliktami zamku na wyspie
Wieś Maleszowa leży niemal dokładnie w środku trójkąta, którego wierzchołki stanowią Lisów, Chmielnik i Pierzchnica. Gdy jedzie się z Kielc w kierunku Buska, wszystkie drogi odchodzące w lewo od Lisowa poczynając, a na Chmielniku kończąc, prowadza do Maleszowej. Osadnictwo w tym rejonie ma bardzo dawne korzenie, o czym świadczą wykopaliska – w roku 1900 Erazm Majewski pomiędzy Maleszową a Tarnoskałą odkrył – pisze Rawita Witanowski: „…trzy pracownie narzędzi krzemiennych, dość bogate w okazy…”.
Po raz pierwszy o wsi Maleszowa wspomniano w roku 1348 jako o własności uczestnika bitwy pod Płowcami – rycerza Jana z Maleszowej. Potem pojawia się w dokumentach w 1365 roku, kiedy to król Kazimierz nadał Wierzbięcie z Maleszowa wieś Łętownię. Drugi raz w tym samym roku, tenże sam, lecz nieco inaczej zapisany Virzbnatka de Maleszow figuruje na królewskim przywileju w charakterze świadka. W roku 1455 Maleszową „...od braci Zborzeńskich nabywa Andrzej Łabędź z Goździkowa. Później dziedziczyli tu Korwinowie Krasiccy…” – pisze Rawita, myląc zresztą Krasickich z Krasińskimi.
Pierwsza rezydencja o charakterze obronnym (zapewne był to tak zwany „dwór na kopcu”) powstała w wieku XV za sprawa Grzegorza z Branic. Ponieważ odnotowana została jako „curia” w Lisowie, dotychczas poszukiwano jej w… Lisowie. Tyle, ze zdaniem Dariusza Kaliny, ówczesny Lisów to dzisiejsza Maleszowa. Wysepka na stawie aż się prosiła o zbudowanie obronnej rezydencji, zwanej także „kamienicą”. Jest więc niezwykle prawdopodobne, że Krasińscy wchodząc w posiadanie Maleszowej, kupili także średniowieczny obronny dwór, który oczywiście ich wyobrażeń o rezydencji nie spełniał. Zabrali się więc do przebudowy, a że burzenie wszystkiego co znajdowało się na wyspie nie byłoby ani sensowne ani oszczędne wydaje się,że przystąpili do przebudowy, rozbudowy i modernizacji zastanego stanu rzeczy.
