Pierzchnica. Plan kościoła parafialnego
Wzniesiony w XV stuleciu kościół rozebrano w roku 1840. Wówczas istniał już nowy obiekt, zbudowany w latach 1798 – 1800 z fundacji sandomierskiego wojewody, Macieja Sołtyka i jego małżonki Małgorzaty. Konsekracji dokonał w roku 1807 Jan Kanty Lenczewski, archidiakon sandomierski, sufragan lubelski. „Kościół jest zbudowany w stylu odrodzenia, beczkowo sklepiony w kształcie 5 arkad, ozdobiony gzymsem, zaś nawa – przyściennymi filarami i podwójnymi pilastrami” – tak opisuje pierzchnicką świątynię ksiądz Jan Wiśniewski. Dziś skłonni byli-byśmy raczej określić obiekt jako klasycystyczny.
Figurka Matki Boskiej z elewacji kościoła
Kościół zbudowany jest z kamienia i otynkowany. Nie jest orientowany – jego prezbiterium skierowane jest na zachód a takie usytuowanie wynikało z układu urbanistycznego miasta i znaczenia ulicy głównej ulicy Pierzchnicy prowadzącej w stronę Chmielnika (obecnie Kościelnej), od strony której zaprojektowano front kościoła. Nawa jest prostokątna, trójprzęsłowa, a prezbiterium jest od niej węższe i zakończone absydą. Do prezbiterium przylegają symetrycznie rozmieszczone: od południa zakrystia, od północy skarbczyk. Do nawy dobudowana jest od strony północnej kruchta. Fasada świątyni jest dwukondygnacyjna. Jej górna część, węższa od dolnej, zwieńczona jest tympanonem. Dolna ma środkową partię lekko wysuniętą i po bokach zaokrągloną. Dzielące ja pilastry niosą belkowanie na którym umieszczono rodzaj attyki zwieńczonej gzymsem z dwoma posagami świętych: Macieja (patrona fundatora świątyni, Macieja Sołtyka) i Floriana. We wnęce górnej kondygnacji umieszczona jest rzeźba przedstawiająca Matkę Boską, o blisko sto lat późniejsza od kościoła. Pisze o niej ksiądz Wiśniewski: „Na froncie śliczna figurkę N.P umieszczona w niszy odrobił art. Smyczyński z pińczowskiego kamienia…”. W przypisie ks. Wiśniewski informuje, że Smyczyński, rzeźbiarz kielecki, ma w swym dorobku także „Biust Staszica” (stojący w kieleckim parku) oraz „Polaka w kontuszu na cmentarzu w Kielcach”. Nad drzwiami o klasycystycznych obramieniach znajduje się tablica erekcyjna z datą: 1800.
