Zarówno ksiądz Wiśniewski jak i Rawita Witanowski początków złotnickiej parafii doszukują się w XII stuleciu. Złotniki – dzisiaj są wsią w gminie Małogoszcz, a w wieku XII były posiadłością Jakszów herbu Gryf. Dwaj bracia Gryfici: Janik i Klemens dla ufundowanego klasztoru cysterskiego w Jędrzejowie powiększyli uposażenie nadaniem dziesięcin, a Janik – wówczas już arcybiskup gnieźnieński – w liczbie włości z których dziesięciny przeznaczył jędrzejowskim cystersom, wymienia także Złotniki. „Ponieważ dziesięcina była kmieca, to należy przypuszczać, że dworska szła dla miejscowego plebana” – konkluduje ksiądz Jan. W połowie XV stulecia we wsi stał drewniany kościół, a jej dziedzicem był Złotnicki, czyli według ówczesnej pisowni „Zlothczsky”, herbu Starża – informuje Długosz. Według księdza Wiśniewskiego „dawne dokumenty wspominają, że erekcja kościoła była sporządzona 29 grudnia 1393 roku przez Gerarda, opata Jędrzejowskiego”. W roku 1521 kościół nosi tytuł Wszystkich Świętych, do parafii należą cztery wsie, a uposażenie kościoła stanowią dwie role karczemne oraz łąki nad Żarczyczką. „W połowie tegoż wieku – pisze Rawita – Złotnikami włada rodzeństwo pozostałe po Janie Złotnickim, tj. czterech synów, córka oraz wdowa, zamężna powtórnie za Feliksem Oleśnickim. Było tu wtedy 6 karczem, 2 kmieci na łanach a 7 na półłankach, 5 zagrodników, sadzawka oraz młyn. Znajdowały się też we wsi dwie karczmy plebana; mostowe płacono na rzecz skarbu po dwa denary od wozu. Ta niezwykła ilość karczem, a także pobieranie myta na rzece wskazują, że wieś miała wtedy charakter targowiska. Gdy stary drewniany kościół podupadł, wzniósł murowany w roku 1666 Aleksander Denhoff, administrator opactwa jędrzejowskiego, syn Kacpra, wojewody sieradzkiego”.
Zbudowany przez Denhoffa kościół /wieżę dobudowano w latach 1786 – 1804/ zachował się do dziś w niezmienionym kształcie. Mimo iż powstał w 3. ćwierci XVII stulecia, jest on co do cech stylowych późnorenesansowy. Jest budowlą orientowaną. Nawa ma trzy przęsła, a prezbiterium, które jest jednoprzęsłowe, ale wysokością równe nawie, od zewnątrz zamknięte jest wielobocznie zaś od wnętrza półkoliście. Od północy do prezbiterium przylega zakrystia. Wieża dobudowana jest od zachodu – w jej przyziemiu znajduje się sklepiona kruchta. Druga kruchta dobudowana jest od południa. Nawę i zakrystię nakrywają sklepienia kolebkowe z lunetami, prezbiterium kolebkowe, a kruchtę kolebkowo – krzyżowe. Dachy kościoła są proste, dwuspadowe, zaś wieżyczka na sygnaturkę i hełm wieży mają charakter barokowy.
Wyposażenie świątyni w przeważającej większości jest rokokowo – klasycystyczne; powstało pod koniec XVIII stulecia. Elementem najstarszym jest tu gotycka, kamienna chrzcielnica.
W złotnickim kościele chrzest otrzymał Hieronim Konarski, urodzony 30 września 1700 roku w Żarczycach Większych, który po wstąpieniu do zgromadzenia OO Pijarów w Podolińcu przyjął imię Stanisława. „ten to ks. Stanisław Konarski oddany słuzbie Bożej i pracy dla dobra narodu, wprowadził zdrowe zasady wychowania publicznego, gromił bezrząd w narodzie, zwiastował nową epokę w piśmiennictwie polskim…” – czytamy z wmurowanej w ścianę prezbiterium marmurowej tablicy.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
