„Starożytna miejscowość, nazwę bierze pewnie od Wrocisza, gdyż imię to znane było w XII stuleciu. Różnie pisano nazwę: Wrocieszysz, Vrocisir, Wrocyzir, Wroczyrzysz, Wroczyrzysch…” – informuje ksiądz Wiśniewski. Wrocieryż leży w gminie Michałów, na lewym brzegu rzeki Mierzawy, dopływu Nidy. W 1228 roku wieś trafiła do kronik, bowiem w bitwie pod Wrocieryżem ostatecznie pokonane zostały wojska Konrada Mazowieckiego. Niedługo potem komes Sando, krewny krakowskiego biskupa Prandoty, zapisał Wrocieryż klasztorowi cysterskiemu w Mogile. Od cystersów wieś dostała się w ręce biskupów lubuskich, którzy odsprzedali ją w roku 1394 za 60 grzywien groszy praskich bożogrobcom z Miechowa.
Wrocieryska parafia istniała na pewno w roku 1326 – plebanem był wtedy Marcin – jej erygowanie nastąpiło chyba za sprawą biskupów lubuskich, do których wtedy wieś należała. O pierwotnym kościele brakuje jakichkolwiek informacji. Chyba był drewniany, skoro zastąpiony został w roku 1448 nowym, pod wezwaniem św. Trójcy – wybudowanym z modrzewia. Istnieje zresztą hipoteza, że w roku 1448 dobudowano tylko nową nawę do istniejącego już starszego prezbiterium. Konsekracja miała miejsce prawie sto lat później. Dopełnił jej w roku 1545 Leonard Słonczewski, biskup kamieniecki. Kościół opisany został w inwentarzu z roku 1598: ściany i strop miał polichromowane, a zwieńczony sygnaturką dach określono jako dobry. Obok kościoła stała drewniana dzwonnica z trzema dzwonami.
W roku 1610 zbudowany został następny, trzeci z kolei kościół. Otrzymał wezwanie św. Marcina. Zbudowany był z drewna, ale jego zakrystia była murowana. W roku 1685 proboszczem został ksiądz Grzegorz Kilian Łągowicz. W ramach remontu i przebudowy: „ściągnął kościół żelaznymi ankrami alias nicogłowami. Wystawił wieżyczkę na kościele…Oddalił dzwonnicę od kościoła i nową naprzeciwko kościoła postawił. Trzecią część świątyni przybudował… Zostawił po sobie na długie lata dobre wspomnienie” – czytamy w Historycznym Opisie… księdza Wiśniewskiego. Z lustracji z roku 1731 wynika, że stan kościoła zasadniczo nie zmienił się, ale pod koniec XVIII stulecia, prawdopodobnie nie bez wpływu „wojsk moskiewskich”, popadł on ruinę. I tak: „Ks. Januszowski… w latach 1801 i 1802 zmurował obecnie stojący kościół”. Podjęcie budowy uzasadniał tymi słowy: „Widząc coraz ku upadkowi nachylający się kościół, namyśliwszy się sam ze sobą i wezwawszy Pana Boga na pomoc…przedsięwziąłem nowy stawiać kościół…”.
Kościół powstał według projektu jędrzejowskiego architekta, Franciszka Zabiszewskiego. Fasadę wykonał kamieniarz z Miechowa, Adam Rojewski. Kościół jest orientowany. Jest trójnawowy, halowy – wschodnie narożniki naw są ścięte. Prezbiterium jest prostokątne, a za umieszczonym w nim głównym ołtarzem wydzielone są kruchta i zakrystia. Co do cech stylowych – kościół jest klasycystyczny. Wojny napoleońskie stały się przyczyną opóźnienia konsekracji. Dokonał jej w roku 1822 biskup Tomasz Nowiński, generał zakonu bożogrobców.
Kościół zaliczany jest do Sanktuariów Maryjnych, a to dzięki XV wiecznemu (?) obrazowi Matki Bożej z Dzieciątkiem, sprowadzonemu do Wrocieryża przez proboszcza, ks. Wojciecha Kaszowskiego, około roku 1620. Obraz, malowany temperą na desce prawdopodobnie przez któryś z małopolskich warsztatów, jest dość wierną kopią Madonny z Piekar Śląskich.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
