Kościół w Wiśniowej zbudował w roku 1680 „budowniczy” pałacu w tej wsi, Karol hrabia Tarło. Wiśniowa należała do parafii w Kiełczynie i pomimo wzniesienia świątyni należeć nie przestała. W dniu 15 listopada 1681 roku kościół pokonsekrował – pod wezwaniem Przemienienia Pañskiego i św. Ducha – Mikołaj Oborski, biskup sufragan krakowski.
Nowy kościół miał służyć jako szpitalny i filialny w stosunku do fary w Kiełczynie. Szpital „św. Ducha„, przeznaczony dla 12 ubogich, powstał w roku 1675 i uzyskał od hrabiego Karola zapis w wysokości 1000 zł. W roku 1864 – jak pisze ksiądz Wiśniewski – do szpitala należało „12 staj po 63 zagony„. Ale już w roku 1866: „stodoły szpitalne stały w ruinie, w szpitalu grożącym upadkiem nikt nie mieszkał, ubodzy płacili obcym
komorne”.
Samodzielna parafia utworzona została w dniu 10 lipca roku 1810. Na prośbę Eustachego Kołłątaja erygował ją biskup kielecki Wojciech Górski. Przy okazji utworzenia parafii zapewne nieco przekształcono wnętrze kościoła.
Kościół jest orientowany, murowany z kamienia i otynkowany. Od zewnątrz ma plan prostokąta, ale wewnątrz wydzielone ma węższe, półkoliste prezbiterium, wokół którego rozmieszczone są: zakrystia i skarbczyk. Takie usytuowanie prezbiterium sprawia, że pozbawione jest ono okien. Wnętrze kościoła oświetlają cztery okna, po dwa od południa i od północy oraz dodatkowe okienko w elewacji zachodniej, umieszczone na poziomie chóru muzycznego. Choć główne drzwi do świątyni znajdują się w zachodniej fasadzie, to bardziej reprezentacyjną oprawę uzyskało wejście od strony południowej – jest tu barokowy portal z XVIII stulecia. Wynika to z usytuowania kościoła względem drogi i zabudowy wsi – decydujących, że funkcjonalnie wa¿niejsze stało się wejście od południa. W ogrodzeniu od tej strony znajduje siê brama, której filary ozdobione są posągami.
Kościół nakryty jest dwuspadowym dachem, nad którym góruje wysoka, ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę, z latarnią o charakterze barokowym. Zachodni i wschodni szczyt elewacji ma cechy wczesnego baroku. Bardziej ozdobny jest szczyt zachodni, o wykroju falistym i schodkowym, z podziałami dokonanymi przy pomocy lizen i gzymsów, z kamiennymi sterczynami w formie piramidek. We wnęce szczytu wschodniego umieszczona jest kamienna płaskorzeźba z przedstawieniem Przemienienia Pańskiego z końca XVII stulecia, a więc od początku istnienia kościoła.
Wnętrze nawy przykrywa płaski strop, zaś prezbiterium półkopuła. Pod kościołem jest sklepiona krypta, w której dawniej znajdowała się puszka z sercem Hugona Kołłątaja. W latach1990-91 kościół odrestaurowano – co związane było ze zbliżającymi się wówczas obchodami dwustulecia Konstytucji 3 Maja. W tym też czasie urnę z sercem Kołłątaja wmurowano w ścianê pod prezbiterium, pod pamiątkową tablicą z czarnego marmuru, ozdobioną „piórem i symbolicznym łańcuchem„, na której wykuto napis (dotąd znajdujący się na urnie): „Serce ks. Hugona hr. Stomberg Kołłątaja pierwszego emeryta Szkoły Głównej Akademii Krakowskiej, Podkanclerzego Koronnego, Kanonika Katedralnego Krakowskiego, Orderów Polskich Kawalera, który urodził się dnia 1 kwietnia 1750 r., umarł dnia 28 lutego 1812 r. w Warszawie. Pamięci Kołłątaja – rodacy 1882 roku”.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
