Nie wiadomo kiedy erygowana została szydłowska parafia. Eugeniusz Wisniowski, autor pracy o rozwoju sieci parafialnej prepozytury wiślickiej w średniowieczu uważa, że stało się to w pierwszych latach XIV stulecia. Powodem założenia parafii była intensyfikacja życia gospodarczego w Szydłowie, zaś dowodem wspierającym takie właśnie datowanie, może być wezwanie kościoła, wskazujące na króla Władysława jako fundatora pierwotnej świątyni.
Pierwsza wzmianka o tutejszej parafii pochodzi z roku 1326, informująca też kto był wtedy proboszczem: „Item Mathias, plebanus ecclesie de Scidlow”. Ufundowany przez Łokietka kościół był zapewne drewniany i może dlatego jego żywot był tak krótki.
Kościół św. Władysława ufundowany został w roku 1355 przez Kazimierza Wielkiego, jako zadośćuczynienie za śmierć Marcina Baryczki, kaznodziei i wikariusza katedralnego z Wawelu. Baryczka przypłacił życiem próbę zwrócenia uwagi królowi na konieczność zachowania nieco mniej rozwiązłych obyczajów, a tytułem pokuty Kazimierz wybudować musiał na swój koszt /a właściwie raczej na koszt państwa/ kilkanaście kościołów, w tym szydłowską farę.
Świątynię usytuowano na wschód od rynku, przy południowo-wschodnim narożniku miejskich obwarowań. Zbudowano ją z cegły – kamień używając do cokołów, gzymsów i obramowań okiennych. Kościół posiadał układ halowy – dwie nawy o równej wysokości rozdzielone słupami umieszczonymi w osi budowli. Do korpusu przylega prezbiterium, zamknięte wielobocznie, z dobudowaną zakrystią, także zakończoną wielobocznie, z wieżyczką schodową od strony zachodniej. Arkada łuku tęczowego jest ostrołukowa. Sklepienia korpusu wspierały się na dwóch ośmiobocznych słupach. Pożary i związane z nimi zawalenie sklepień /rok 1630 i 1655/ a także liczne przebudowy zakłócały układ przestrzenny kościoła. Prace budowlane prowadzono tu w latach: 1580, 1589, 1604, 1645, 1655, 1671. Bardzo poważnie zniszczenia odniósł kościół w wyniku działań wojennych w roku 1944.
Pierwsza faza odbudowy nastąpiła w latach 1945 – 48. Odnaleziono wtedy fundamenty słupów i zrekonstruowano pierwotny, halowy układ charakterystyczny dla wczesnego gotyku, odtworzono trójdzielne sklepienia, zawalone w wieku XVII. W drugiej fazie odbudowy odtworzono fasadę kościoła.
Teren kościelnego cmentarza otoczony jest murem – wejście prowadzi przez XVIII-to wieczną bramę, zwieńczoną trójkątnym szczytem. Na południe od kościoła, przy murze miejskim znajdują się ruiny gotyckiej wikarówki. Rolę dzwonnicy pełni – jak mówi niezgodna z faktami wieść gminna – dawna baszta miejska, przystosowana do swej nowej roli w 1724 roku – taka przynajmniej data widnieje wyryta na piętrze wieży. Tezy o wykorzystaniu dla zawieszenia dzwonów dawnej baszty nie popiera ksiądz Wiśniewski, należy ją więc „między bajki włożyć”.
We wnętrzu kościoła na uwagę zasługuje późnorenesansowy ołtarz główny z początków XVII wieku, z dwiema gotyckimi rzeźbami. Według zachowanych dokumentów z roku 1598, w tamtych czasach kościół miał wtedy: …chór szylkretowy zamknięty, sufit kasetonowy z malowidłami i wiszącą ambonę. Po środku świątyni wisiał obraz Ukrzyżowanego…
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
