Wieś Szumsko leży w gminie Raków, prawie kilometry na wschód od szosy łączącej Raków z Łagowem. Są wsie Szumsko i Szumsko Kolonia. Był też zamek o nazwie Szumsko w pobliskim Rembowie, ale dziś, całkowicie ukryty w ziemi, należy do tak zwanych zabytków archeologicznych.
Zamek powstał na początku XIV stulecia, a jego fundatorem był Jakub lub Krzesław z rodu Odrowążów. Na drodze małżeństwa zamek przeszedł w ręce Poraitów Kurozwęckich, ale szybko został opuszczony, a potem (w XV wieku) rozebrany. Zamek wzniesiony został z miejscowego kamienia, pozyskanego podczas drążenia fosy. Miał kształt elipsy o długościach osi: 24 i 36 m. Otwór bramny umieszczony był od południa, przy nim znajdowała się wieża bramna a na wprost – jednotraktowy dom mieszkalny, składający się z trzech izb. Przed domem był dziedziniec mający kształt równobocznego trójkąta. We wschodniej części zamku stała wieża tzw. „bergfried”, a poza murami, przylegająca do północno-wschodniej partii muru – „kurza stopka”. Krótki żywot zamku miał swą racjonalną przyczynę, zawinioną przez czternastowiecznych budowniczych – zamkowe mury zamiast na litej skale, posadowiono na warstwie zwietrzeliny, przez co zaczęły pękać i osuwać się.
Parafia w Szumsku istniała już w roku 1326, podobnie jak pierwotny, drewniany kościół pod wezwaniem św. Stanisława. Dziwną lakonicznością wykazał się w Liber Beneficiorum Długosz przy opisywania parafii w Szumsku. Nie podał ani wezwania kościoła, ani materiału, z którego go zbudowano. Informacje na ten temat, w tym również wiadomość, że kościelna zakrystia była także drewniana, przynoszą późniejsze dokumenty.
Ksiądz Wiśniewski pisze: „W Szumsku stoi na wzgórzu kościół w stylu nadwiślańskiego gotyku murowany, zasklepiony, ze znajdującą się za wielkim ołtarzem w kształcie półokrągłego korytarza zakrystią”. Z gotykiem ksiądz Jan, niestety, przesadził. W kościółku w Szumsku nie ma zupełnie niczego z architektury gotyckiej. Zbudował go w roku 1637 ksiądz Jerzy Rokicki, łowicki kanonik, a zarazem proboszcz Szumska. Kolatorami kościółka byli: szlachta herbu Oxa, potem rody Nałęcz-Sosnowskich i Jelskich. Konsekracja kościoła nastąpiła w roku 1678 – dokonał jej biskup Michał Oborski. Znacznych zniszczeń świątynia doznała podczas działań wojennych 1944 roku. Odbudowano ją w latach 1945-50, potem restaurowano w roku 1957 i ostatnio w latach 1987-92.
Liczne remonty sprawiły, że kościół zaliczamy do obiektów bezstylowych. Składa się on z trójprzęsłowej nawy i węższego od niej, kwadratowego prezbiterium, zakończonego półkolistą absydą. Wokół absydy zlokalizowana jest „korytarzowa” zakrystia, wspomniana przez księdza Wiśniewskiego. Do środkowego przęsła nawy dostawione są dwie półkoliste kaplice, a od zachodu w roku 1910 dobudowano kruchtę. Wnętrze nakrywa kolebka z lunetami.
Ciekawszy od historii szumskiego kościołka jest życiorys jego fundatora. Jerzy Rokicki herbu Lubicz urodził się w Szumsku. Po ukończeniu szkół uczestniczył w wojnach z Turkami i Moskwą, odbył podróże „lądem i morzem: do Węgier, Niemiec, Flandryi, Hollandyi, Francyi, Włoch Hiszpanii, z których powrócił pełen zaszczytów, wreszcie przyjąwszy święcenia kapłańskie, chory na podagrę, leżąc w łóżku i szczupłym rozporządzając majątkiem ten kościół postawił i uposaży…ł” – wszystko to wyczytał i przepisał z tablicy epitafijnej ksiądz Wiśniewski (ku naszej wygodzie uprzednio przełożywszy z łaciny).
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
