Koprzywnica początkowo należała do rodu Bogoriów, ale już w roku 1185 komes Mikołaj nadał ją cysterskiemu klasztorowi. W dokumencie wydanym w roku 1262 przez księcia Bolesława Wstydliwego wymieniona jest jako villa forensis a jej mieszkańcu jako cives. Sześć lat później książę wystawił przywilej na lokację miasta Koprzywnica na tym samym miejscu, gdzie istniała już wieś targowa, nadając mu prawo magdeburskie. Leszek Czarny wydał przywilej dla dóbr koprzywnickich cystersów, w którym zwalnia też Koprzywnicę i jej mieszkańców od ceł obowiązujących na terytorium jego księstwa. Prawo magdeburskie dla Koprzywnicy potwierdzone zostało jeszcze w roku 1465.
Miasto leżało przy ważnym szlaku komunikacyjnym prowadzącym z Krakowa do Sandomierza. Głównym źródłem utrzymania mieszkańców było rzemiosło – w 1430 roku istniał cech (a zarazem bractwo religijne) kowali, w 1484 także cechy tkaczy i krawców, w 1564 kuśnierzy. Z rejestru poborowego z tego samego roku wynika – pisze Feliks Kiryk – że w mieście działało: 28 szewców, 19 kowali, 17 ślusarzy, 10 krawców, 10 tkaczy, 7 sukienników, 9 rzeźników, 13 piekarzy, 9 prasołów, 2 łaziebników, 2 dudów a także gorzelników i komorników. Handel miał tu nieco mniejsze znaczenie, ale w roku 1558, oprócz cotygodniowego targu, odbywały się tu trzy jarmarki: na święto Krzyża, w dniu Bożego Ciała i na św. Wawrzyńca. W 1564 roku w mieście było 221 budynków mieszkalnych, co zdaniem profesora Kiryka pozwala ustalić liczbę mieszkańców na ponad 1200.
Według tradycji – pierwszy kościół w Koprzywnicy miał powstać w XII stuleciu, jeszcze wcześniej niż klasztorny. Podobno przerobiony był z książęcego dworu łowieckiego. Parafia istniała już w roku 1277 – wiadomo to z dokumentu mówiącego o prawie patronatu. W czasach Długosza kościół miał wezwanie Wszystkich Świętych a jego plebanem był Mikołaj Jastrzębiec z Wniesławic. Do parafii, prócz samej Koprzywnicy, należało 13 wsi. W roku 1491 erygowano tu prepozyturę. Kolatorem kościoła był wtedy jeszcze opat, ale od roku 1540, po zrzeczeniu się patronatu przez klasztor, kolatorem został Jan Tarnowski.
Murowany, gotycki kościół wzmiankowany był w roku 1470. W latach 1693-4, dzięki inicjatywie (i fundacji) proboszcza, Szymona Wojcieskiego dobudowano do niego barokową kaplicę Matki Boskiej Różańcowej. W roku 1821 „kościół był w ruinie i został zamknięty. Nabożeństwo przeniesione zostało do kościoła pocysterskiego. Ks. Wosiński kościół przebudował, z dawnego zostawił tylko kaplicę” – pisze ksiądz Wiśniewski. Uzupełniając słowa księdza Jana, dodać należy, że przed przebudową dokonaną przez ks. Wosińskiego, co nastąpiło w 4. ćwierci XIX stulecia, kościółek przez jakiś czas pełnił funkcję magazynu, a rozebrany został (z wyjątkiem kaplicy) około połowy XIX wieku.
Barokowa kaplica stanowi dziś prezbiterium kościoła – nawę dobudowano od strony północnej. Kościół został poważnie uszkodzony podczas I wojny światowej. Wyremontowano go w roku 1920, pieczołowicie rekonstruując też cebulasty hełm nakrywający prezbiterium. W wnętrzu świątyni warto zwrócić uwagę na barokowe portale, a szczególnie na prowadzący do dawnej kaplicy – odkuty przez Mikołaja Pomana z Czernej z dębnickiego marmuru, inkrustowanego paczółtowickim, z przepiękną żelazną kratą z roku 1695.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
