Z espół kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Mikołaja, kościół to obiekt murowany z 1 połowu XIII w.
Wieś Imielno leży kilkanaście kilometrów od Jędrzejowa, kilka kilometrów na południe od drogi prowadzącej do Chmielnika, a dalej do Szydłowa.. Jej pierwszymi właścicielami byli członkowie rycerskiego rodu Porajów pieczętującego się Różą. Podobno protoplastą tego rodu był brat św. Wojciecha, czeski rycerz imieniem Poraj, a ostatnim z rodu – biskup krakowski Wincenty, bardziej znany pod imieniem Kadłubka. Wieś pierwotnie nazywała się Jemielno, a nazwa ta pochodzi od słowa „jemioła”. Srebrna róża Porajów i jemioła znalazły się w herbie gminy, w 1998 roku zatwierdzonym uchwałą lokalnego samorządu.
Z historycznych dokumentów wiemy, że parafia w Imielnie /wówczas zapisanym jako Gemelno/ istniała już w roku 1326, a plebanem był wtedy Jan. Kościół, którego patronem jest św. Mikołaj, jest znacznie starszy od pierwszej wzmianki w pergaminach. Na podstawie analizy szczegółów kamieniarki jego powstanie datuje się na 2. ćwierć XIII stulecia.
Romański kościół w Imielnie był trójnawową bazyliką filarową z dostawionym od wschodu prostokątnym prezbiterium. Materiałem konstrukcyjnym były ciosy z pińczowskiego wapienia o bardzo regularnym układzie. Wnętrza prezbiterium /i być może bocznych naw/ przykrywały najprawdopodobniej sklepienia żebrowe, z których pozostały jedynie „służki” narożne, wtopione w narożniki filarów. Nawa główna posiadała najpewniej drewniany pułap.
Mimo przebudów w kościele z Imielna zachowało się wyjątkowo dużo pierwotnych, romańskich elementów – ściany korpusu nawowego i prezbiterium przetrwały niemal w całości. Wyjątek stanowi tu ściana zamykająca od wschodu prezbiterium, którą aby uniknąć katastrofy budowlanej, w roku 1913 rozebrano i wymurowano na nowo, z tych samych co poprzednio materiałów. Zmieniły się niektóre detale architektoniczne; w czasach gotyku /2. połowa XV stulecia/ powiększono otwory okienne, zaś w okresie baroku przerobiono resztę okien /za wyjątkiem okna w północnej ścianie prezbiterium/ a portale korpusu nawowego zastąpiono nowymi, barokowymi. Zmianą największą było wykonanie w XVII wieku we wnętrzu kościoła barokowych sklepień kolebkowo – krzyżowych
Zmieniła się, a ściślej: uległa przysłonięciu pierwotna bryła kościoła. Po obu bokach pojawiły się kaplice – symetrycznie usytuowane, choć mocno różniące się między sobą. Jedną z nich, tę od strony południowej, profesor Świechowski uznaje za gotycką, choć inne źródła uważają ja za nowszą, siedemnastowieczną. Ma ona plan kwadratu i nakrywa ją spłaszczona kopuła na trompach. Kaplica północna na zewnątrz ma plan prostokąta, choć we wnętrzu jest ośmioboczna; nakrywa ją kolebka z lune-tami. Zakrystia, dobudowana w XVII stuleciu do północnej ściany prezbiterium oraz dwie kruchty dostawione od północy i zachodu dopełniają kompozycję brył tworzącą dzisiejszy kościół. Dachy prezbiterium i nawy głównej są dwuspadowe, naw bocznych pulpitowe; nad kaplicami są kopuły ze „ślepymi” latarniami.
Z detali gotyckich warte wspomnienia są: ostrołukowy portal w północnej ścianie prezbiterium /w typie zwanym „długoszowym”/ oraz wmurowana w ścianę kaplicy południowej piętnastowieczna płaskorzeźba przedstawiająca Chrystusa w studni. Wyposażenie kościoła nie jest już tak stare. Główny ołtarz jest barokowy, ołtarze kaplic i korpus ambony – późnobarokowe.
