Zespół kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Bartłomieja, obiekt murowany z lat ok. 1440-1450.
„Chotel Czerwony, wieś poduchowna, w guberni radomskiej, powiecie stopnickim, tak nazwana od kościelnego czerwonego dachu; była od niepamiętnych czasów własnością kapituły kollegijackiej wiślickiej, w której ręku aż do jej suppressyi zostawała, zaś przy inkameracyi dóbr kościelnych, przeszła na własność rządową; parafija tutejsza jest wielce starożytna i rozległa półczwartej mili, niegdyś aż pod miasto Chmielnik sięgała…” – czytamy w „Encyklopedii” Orgelbranda wydanej w 1861 roku.
Musiała istotnie być parafia w Chotlu „wielce starożytna”, skoro w dokumencie z roku 1244 jako świadek występuje niejaki Bryk (Brictius), parafianin de Chotel. Obecny, gotycki kościół którego patronami są św. Stefan Król i św. Bartłomiej, zbudowany został jako fundacja Jana Długosza ok. lat 1440 – 50, na miejscu wcześniejszego, drewnianego obiektu. Kościół pięknie położony na wyniosłym gipsowym wzgórzu, otoczony starym murem z bramką, na której wyryty jest herb z Polskim Orłem, dominuje nad całą okolicą.
Kościół murowany jest z kamienia i otynkowany. Nawa ma plan zbliżony do kwadratu, podobnie jak nieco od niej węższe prezbiterium. Do prezbiterium przylega od północy zakrystia, a do nawy dwie kruchty: południowa, gotycka oraz zachodnia z roku 1850, piętrowa. Wnętrza nakryte są gotyckimi sklepieniami sieciowymi ze zwornikami, na których wyrzeźbione są herby – w prezbiterium Polski Orzeł zaś w nawie Wieniawa Długosza i Dębno Oleśnickich. Zewnętrzne ściany kościoła opinają skarpy. Dach jest wysoki, stromy, pokryty czerwoną dachówką. Zachodni szczyt nawy, a także wschodni szczyt prezbiterium zdobią ostrołukowe blendy, a wieńczą je kamienne krzyże.
Najciekawszym z zachowanych elementów rzeźbiarskich jest tablica erekcyjna, wmurowana w ścianę kruchty nad wewnętrznym portalem. Przedstawia ona płaskorzeźbione postaci: Matki Boskiej z Dzieciątkiem, św. Stefana, św. Hieronima oraz w lewym górnym rogu popiersie muratora albo kamieniarza, który ją odkuł. Dookoła biegnie napis: „Anno Domini MCCCCL ad honorem omnipotentis Dei et Beatae Mariae Virginis Sanctorum Stephani regis et Ieronimi Eccl. Doctoris haec ecclesia est fabricata”. Nie wymieniono tu współpatrona kościoła, św. Bartłomieja, pod którego wezwaniem wzniesiony był poprzedni, drewniany kościół, a któremu pieczę nad nową świątynią powierzono zapewne nieco później.
Bardzo dobrze zachowały się detale architektoniczne – kamienne, ostrołukowe portale, obramienia okienne oraz żelazne drzwi okute w skośną kratę, a wyposażone w stare zamki i kłódki. Podczas remontu w roku 1957 odkryto fragmenty gotyckiej polichromii ornamentalnej z XVI stulecia.
Wyposażenie wnętrz kościoła jest od jego murów znacznie młodsze. Ołtarz główny jest późnobarokowy, z około połowy wieku XVIII, ale zawiera m. in. późnogotycki krucyfiks z końca wieku XV, gotycką rzeźbę Matki Boskiej Bolesnej i barokową figurę św. Jana. Dwa ołtarze boczne są rokokowe, ambona połączona z konfesjonałem pochodzi z 1. ćwierci XIX stulecia, ale charakter ma barokowy.
Kościół odnawiany był po raz pierwszy w roku 1645, potem remontowano go w 2. połowie wieku XIX i po ostatniej wojnie, w roku 1947. Kilka lat temu otrzymał nową więźbę dachową i nowe, dachówkowe pokrycie.
