Wieś której patronuje święta Katarzyna położona jest u stóp góry Łysicy, przy drodze z Kielc do Bodzentyna. Stanowi doskonały punkt wypadowy do wędrówek po Górach Świętokrzyskich, będąc jednocześnie niemałą turystyczną atrakcją. Nad wsią dominuje wysoka wieża kościelna z charakterystycznym hełmem.
Według starej kroniki pochodzącej z połowy XV stulecia, w roku 1399 osiadł tu jako pustelnik sławny ponoć i wielce w walkach z Tatarami zasłużony, polski rycerz o imieniu Wacławek. Krakowski biskup nadał mu górę Łysicę i wieś wraz z pustelnią astrologa /astrolog był jej poprzednim lokatorem/. Rycerz – pustelnik wybudował kościół z wieżą, sprowadził relikwie świętej Katarzyny i uzyskał w Watykanie prawo organizowania odpustu w dniu jej uroczystości /25 listopada/. Prawdopodobnie kościół był jedynie kaplicą, przy której oprócz Wacławka osiedliło się kilku mnichów z pobliskiego klasztoru na Świętym Krzyżu. Po śmierci Wacławka, od roku 1435 do 1475, pustelnią opiekował się Paweł Probiński, w kronikach zapisany jako „pobożny świecki człowiek”, który potem wstąpił do klasztoru bernardynów na krakowskim Stradomiu. Około roku 1480 biskup krakowski Jan z Rzeszowa ufundował i wybudował w Świętej Katarzynie klasztor osadzając w nim bernardynów.
Klasztorne zabudowania spłonęły w roku 1534. Szybko je jednak odbudowano, tak że rekonsekracja kościoła mogła odbyć się w roku 1539. Sto lat później klasztor został przebudowany i rozbudowany – przed kościołem wzniesiono krużgankowe obejście. Od roku 1817 klasztor należy do sióstr bernardynek, których poprzednie locum w Drzewicy spłonęło. Nie długo cieszyły się bernardynki „nowym” klasztorem – i tu w roku 1845 wybuchł pożar. Wprawdzie klasztorne obiekty szybko odbudowano, ale odbudowa, niestety, niemal całkowicie zatarła ich wczesnobarokowy charakter.
Kościół ma plan prostokąta. Jest jednonawowy, z krótkim prezbiterium oddzielonym półkolistą arkadą. Nawa i prezbiterium nakryte są płaskimi stropami. Przy prezbiterium, od strony północnej, dobudowana jest zakrystia nakryta kolebkowym sklepieniem. Od zachodu, do nawy dostawiona jest czworoboczna wieża, w przyziemiu pełniąca rolę kościelnej kruchty. Elewacje wieży zdobią arkadowe wnęki i półkoliście zamknięte okna. Dachy kościoła i budynków klasztornych są dwuspadowe. Krużgankowy dziedzińczyk przed kościołem ma plan kwadratu; z każdej strony otwiera się arkadą wspartą na narożnych filarach. Obejście zasklepione jest kolebkowo – krzyżowo. Zachowały się w nim wczesnobarokowe kamienne portale z około 1633 roku. Otoczenie klasztoru stanowi stary ogród ogrodzony równie starym murem.
W kościele znajduje się rzeźba przedstawiająca św. Katarzynę w koronie, w czerwonej sukni uzupełnionej powłóczystą niebieską szatą. Figurę te wykonano na wzór zaginionej rzeźby patronki, sprowadzonej tu według legendy jeszcze przez rycerza Wacławka. Pierwotna figura była wykonana z drewna hebanowego albo z cyprysu i słynęła z łask. Nie zachowały się jednak żadne konkretne przykłady cudów zawdzięczanych św. Katarzynie, patronce kościoła spod świętokrzyskiej Łysicy.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
