Z espół kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Prokopa, kościół murowany z lat 1531 – 1542.

Wieś Krzcięcice, położona kilka kilometrów od E7, przy drodze do Sędziszowa, istniała już w roku 1154, skoro Gryfici z Brzeźnicy, bracia Jan i Klemens zapisali zbierane tu dziesięciny klasztorowi w Jędrzejowie. Parafia z całą pewnością była tu w roku 1325, skoro pleban (wówczas był nim Marcin) płacił świętopietrze w kwocie 14 skojców i 10 denarów rocznie. Nie wiadomo kto ufundował zbudowany w 1314 roku pierwszy krzcięcicki kościół – dokument jego erekcji okazał się być falsyfikatem. W każdym razie pierwotny drewniany kościół pod wezwaniem św. Prokopa stał we wsi jeszcze w połowie XV stulecia. Kościół ten spłonął a w wieku XVI pozostała po nim tylko modrzewiowa dzwonnica z dachem pobitym gontem.
Fundatorem obecnego, późnogotyckiego kościoła był dziedzic Krzcięcic, Jerzy Niemsta Kula z rodu Jastrzębców. Zbudowany z cegły i ciosu, pokryty dachówką obiekt w niezmienionym kształcie i detalu (nieznacznie tylko poszerzone zostały okna) zachował się do dziś. Na tablicy erekcyjnej zapisany jest rok ukończenia budowy (1542); tuż obok, na gzymsie wykute jest imię budowniczego: ALBERTUS MURATOR FORM. Kościół składa się z dwuprzęsłowego prostokątnego prezbiterium, z dostawioną od północy zakrystią i składzikiem, dwuprzęsłowej nawy z symetrycznie rozmieszczonymi po jej bokach kaplicami i wysoką kruchtą dobudowaną od strony zachodniej. Wnętrza nakryte są gwiaździstymi sklepieniami o dekoracyjnych układach kamiennych żeber. Zworniki sklepień zdobią herby Jastrzębiec i Topór. Zakrystia i składzik przesklepione są kolebkowo. Otwór tęczowy jest ostrołukowy, ale już arkady otwierające kaplice ku nawie są półkoliste. Od zewnątrz kościół opięty jest szkarpami z kamiennymi gzymsami i pinaklami. Strome dwuspadowe dachy ujęte są w trójkątne schodkowe szczyty, rozczłonkowane wąskimi blendami i ozdobione zębatymi sterczynami.
Profesor Dmochowski znajduje w krzcięcickiej świątyni analogie do architektury sakralnej Pomorza i Mazowsza, pisząc, że przy „typowo małopolskim użyciu kamienno – ceglanego budulca”, skojarzone są tu „składniki lokalne z cechami architektury północnej. Plan i układ zbliżone są do wzorów mazowieckich: jedna nawa, prezbiterium zamknięte prostokątnie, dwie kaplice nadające planowi zarys krzyża, półkoliste zamknięcie otworów…Gotycki charakter utrzymano konsekwentnie w całej budowie, a nowoczesną szkołę odrodzenia dyskretnie tylko zaznaczono w detalach, zwłaszcza w ślicznej renesansowej sygnaturce”.
Fundator kościoła ma swój pomnik nagrobny w kaplicy Mariackiej (dostawionej do nawy od strony południowej). Na renesansowej płaskorzeźbie przedstawiony jest jako rycerz w zbroi, „uśpiony snem wiecznym”. Twarz ma okoloną brodą, włosy długie, ścięte równo przy uszach i na czole. W prawej ręce dzierży proporzec, u lewego boku ma miecz, a u stóp szyszak. Nad nim herb Jastrzębiec, a wokół nagrobka biegnie napis: GENEROSUS GEORGIUS NIEMSTA HERES IN KRCECICE SEPULCHRUM IBI IN VITA INSTAURAVIT ANNO DOMINI 1542 OBIIT ANNO 1549 14 MAII.
Wyposażenie wnętrza świątyni nie jest tak stare jak jej mury. Ksiądz Wiśniewski wspomina wprawdzie o gotyckim ołtarzu głównym, ale obecne ołtarze są nowe. Najstarsze elementy to organy i chór muzyczny pochodzące z 2. połowy XVII stulecia. Parapet chóru ozdobiony jest serią malowideł ukazujących żywot patrona krzcięcickiego kościoła, św. Prokopa.

Oznaczone: Autor: Roman Mirowski

Pozytywnie zakręcony pasjonat kielecczyzny, absolwent Politechniki Świętokrzyskiej. Fotografuje co nieco i jako tako. Opisuje jak umie i stara się uratować od zapomnienia wszystko co się da :)

Bez komentarza

Skomentuj

Blue Captcha Image

*

MICHALCZYK WŁADYSŁAW EUGENIUSZ (1916-1994)

Władysław Eugeniusz Michalczyk urodził się 10 maja 1916 r. w Daleszycach (powiat kielecki), a jego rodzicami byli Jan (ur. 3 […]

MALICKI JÓZEF (1893-1953)

Józef Malicki urodził się 15 stycznia 1893 r. w Krasocinie, był synem Kazimierza i Katarzyny z Łapotów, którzy wzięli ślub […]

BORKOWSKI JAN WIKTOR (1885-1956)

Jan Wiktor Borkowski (wł. Jan Wiktor Dunin-Borkowski h. Łabędź) urodził się 7 czerwca 1885 r. w Dąbrowie Górniczej, był synem […]

MALSKA FLORENTYNA Z ZIELIŃSKICH i MALSKI KAROL

Prezentowany tekst jest rozszerzoną wersją opublikowanego na łamach czasopisma „Świętokrzyskie” Niewiele osób zapisało się w dziejach Kielc w tak chwalebny […]

JANOTA BZOWSKI JERZY (1906-1941)

Autor: Grzegorz Dąbrowski, Adam Malicki   Ziemia Włoszczowska ma wielu bohaterów o których pamięć warto podtrzymywać i upowszechniać wśród kolejnych […]

TEREK STANISŁAW – kowal z Kossowa

Stanisław Terek urodził się 20 kwietnia 1914 r. w Kossowie, a jego rodzicami byli Antoni (ur. 1876, zm. 1947) i […]