Zborów leży przy starym trakcie łączącym Nowy Korczyn ze Stopnicą, a dalej przez Szydłów i Raków prowadzącym ku opactwu na Świętym Krzyżu, do którego wieś w średniowieczu należała. W roku 1339 świętokrzyski opat Jan przekazał wieś Przybkowi (lub Przybysławowi), zwanemu Kanią, podsędkowi krakowskiemu, w zamian za Rzepin, Żerniki i Opatkowice. W Liber beneficiorum Jan Długosz opisał Zborów jako „praedium unicum militare”. Z rycerskiego folwarku Zborowscy płacili dziesięcinę wartości 2 grzywien plebanowi w Solcu, zaś 7 grzywien dawano kościołowi w Gorzycach.
W roku 1361 wieś dzierżyli bracia Piotr i Wiktor, od roku 1386 Marcisz a potem Piotr Zborowscy, pieczętujący się Jastrzębcem. Od Zborowa, stanowiącego gniazdo tej gałęzi rodu Jastrzębców (pochodzącej od Ścibora, łęczyckiego wojewody), przybrali oni nazwisko Zborowskich. Niektórzy członkowie tej rodziny nienajlepiej zapisali się na kartach historii: Samuel za zabójstwo kasztelana Wapowskiego skazany został na banicję. Potem samodzielnie prowadził politykę zagraniczną (układy z Moskwą, wyprawa przeciw Turcji) nie pokrywająca się z polską racją stanu. Wraz z bratem Krzysztofem spiskował też przeciwko Stefanowi Batoremu, za co został pojmany i ścięty (dla wykonania egzekucji wykorzystano wcześniejszy wyrok).
W dziewiętnastowiecznym „Słowniku Geograficznym” o Zborowie napisano: „wieś, folwark i dobra, pow. stopnicki, gm. Zborów, parafia Solec, odl. 6 wiorst od Stopnicy, w sąsiedztwie zakładu kąpielowego w Solcu, posiada szkołę początkową, urząd gm., młyn wodny. W 1827 r. było 55 domów, 368 mieszkańców. Dobra Zborów składały się w r. 1889 z folwarków Magierów i Strażnik”.
Początki dzisiejszego pałacu w Zborowie sięgają XVII a może nawet XVI stulecia. Pierwotny budynek – obronny dwór – wznieśli Zborowscy (albo też Tarnowscy) a jego relikty wciąż tkwią w potężnych murach i sklepieniach klasycystycznego pałacu, powstałego skutkiem przebudowy dokonanej w roku 1803.
Pałac ma plan prostokąta z nieznacznie wysuniętymi ryzalitami od frontu (skierowanego na południe) i od tyłu. Od wschodu jest tu okrągła baszta, w której znajdują się prowadzące na piętro schody. Klasycystyczna harmonię nieco zakłócają późniejsze przybudówki z przełomu XIX/XX stulecia, w których ulokowano pomieszczenia gospodarcze. Na parterze, na głównej osi, znajduje się sień z klatką schodową z roku 1803, a po jej bokach po cztery pomieszczenia. Układ pięter jest dwutraktowy; na piętrze pierwszym na osi jest hall i salon, na drugim, w części wschodniej – kaplica.
Ocalałe z dawnego dworu sklepienia krzyżowe i kolebkowo-krzyżowe parteru mają nałożoną stiukową dekorację z 1803 roku o mocno zapóźnionych motywach barokowo-regencyjnych. Za to wnętrza pięter są już zdecydowanie klasycystyczne. Główna elewacja pałacu ma środkowy ryzalit zwieńczony trójkątnym przyczółkiem. Ryzalit ten poprzedzony jest kolumnowym gankiem, nad którym znajduje się balkon z żeliwną, klasycystyczną balustradą. Pałac jest obecnie użytkowany jako Państwowy Dom Pomocy Społecznej dla Dorosłych.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
