D O M
TU LEŻY MIKOŁAY MAŁACHOWSKI
WOJEWODA SIERADZKI
UMARŁ ROKU 1784 DNIA 29 WRZEŚNIA
WIEKU ŻYCIA SWEGO 54
NAGROBEK TEN DLA PAMIĘCI POTOMNOŚCI
WYSTAWIŁA MU EWA Z MĘCIŃSKICH MAŁŻONKA
. JEGO
Na wprost wejścia do zakrystii na południowej ścianie prezbiterium znajduje się pomnik wykonany z czarnego marmuru. Składa się z trzech części:
• górna – w formie wysokiej piramidy z dwoma pustymi miejscami (medalionami) na portrety, zwieńczonej białą kulą i wspartej na dwóch takich samych kulach (na początku XX w. było ich trzy, obecnie widoczne mocowanie po wyrwanej kuli),
• środkowa – w kształcie trumny o wymiarach 33×146 cm, z inskrypcją rozdzieloną tarczą z herbami Nałęcz Małachowskich i Poraj Męcińskich, wsparta na dwóch lwich łapach,
• dolna – imitująca katafalk, na której stoi reszta pomnika.
Mikołaj Małachowski herbu Nałęcz hrabia na Końskich swoją karierę zaczął jako starosta opoczyński (1752–1783), a także poseł na sejmy 1756, 1758, 1762 i 1764 r. W roku 1764 został rotmistrzem 2. Brygady Kawalerii Narodowej z powiatu opoczyńskiego, a potem piastował urząd wojewody łęczyckiego (1773) i sieradzkiego (1775–1783). Za okazane przez siebie zasługi dla dworu królewskiego został kawalerem Orderu Świętego Stanisława (1766) i Orderu Orła Białego (1776). W dniu 3 lutego 1760 r. ożenił się z Ewą Marianną z Męcińskich, a ślub odbył się w parafii Żarki. Po śmierci matki Izabeli z Humieckich, zaszłej w 1783 r., odziedziczył dobra włoszczowskie, w których zamieszkał z żoną. Mieli troje dzieci, córkę Izabelę (zamężną z Franciszkiem Ksawerym Rostworowskim) oraz dwóch synów: Jana Nepomucena (1764–1822) i Stanisława Aleksandra (1770–1849).
Był jednym z nielicznych właścicieli dóbr włoszczowskich mieszkającym w nich z rodziną na co dzień.
Literatura:
• Kalina Dariusz, Malicki Adam, Dwory i pałace powiatu włoszczowskiego. Gmina Włoszczowa, mps, s. 236–240.
• Corpus …, dz. cyt., s. 184–185.
• Łoziński J., Wolff B., dz. cyt., s. 62.
• Majewski A., dz. cyt., s. 817.
• Pawlik Z., dz. cyt., s. 64.
• Polski Słownik Biograficzny t. 19, s. 408–409.
• Rawita-Witanowski M., dz. cyt., s. 253.
• Uruski Seweryn, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 10, s. 174.
• Wiśniewski J., dz. cyt., s. 276.
