Dwór w Gołoszycach od strony południowo-zachodniej
Wieś Gołoszyce leży na terenie baćkowickiej gminy, w pobliżu drogi Łagów-Opatów. Daw-niej dzieliła się na Gołoszyce Wyżne oraz Gołoszyce Niżne, dziś podział ten – z racji postępującego zabudowywania tych terenów – jest trudny do zauważenia. Dwór usytuowany jest ok. 200 m na południe od szosy, z którą łączy go stara, lipowa aleja (przechodząca dalej w drogę do Modliborzyc. W roku 1844 właścicielem Wyżnych Gołoszyc był W. Daznowski, zaś Niżnych – Andrzej Konarski. Do roku 1866, okoliczne dobra należały do świętokrzyskiego klasztoru, później, na mocy carskiego „ukazu” przekazane zostały na rzecz Skarbu Państwa. W latach 1880-90 nabył Gołoszyce Zygmunt Minter, z zawodu: przemysłowiec. Zanim w roku 1908 zginął śmiercią samobójczą, do dawnego, drewnianego dworu, dobudował nową, murowaną część.
W roku 1910 Gołoszyce zakupił Zygmunt Leszczyński. Po pożarze z roku 1915 – będącego skutkiem działań wojennych, dokonał on odbudowy i przebudowy dworu. Od roku 1946 (dekret o reformie rolnej) dwór stanowił własność państwową. Mieścił się w nim Urząd Gminy Modliborzyce, posterunek MO, poczta oraz biura GS-u. Gdy już wyeksploatowano go należycie, zasiedlony został przez osoby prywatne. Dalsza dewastacja była chyba przyczyną przeznaczenia dworu na Dom Pracy Środowisk Twórczych, gwarantującego poniesienie kosztu sanacji budynku. W 1990 przekazano go stowarzyszeniu „Polscy Samarytanie”. Od roku 2000 jest własnością osoby fizycznej. Obecnie właściciel prowadzi prace remontowe.
Dwór ma plan prostokąta o wymiarach 21,5 na 12 metrów. Ma wysokie piwnice, tak, że parter został znacząco wyniesiony nad otaczający teren. Pod wysokim, dwuspadowym dachem mieści się użytkowe poddasze, do którego dostęp zapewnia drewniana klatka schodowa. Od południa do dworu przylega podparty słupkami taras. Żelbetowe tralki balustrady tarasu świadczą, że stanowi on fazę odbudowy i przebudowy dworu ze zniszczeń z I wojny światowej.
Analizując architekturę dworu trudno jest nawet określić, którą elewację potraktowano jako najważniejszą. Czy północną, bo była elewacją wejściową, czy południową, z uwagi na balkon i otwarcie jej na park, czy wreszcie zachodnią – której środkowa część akcentuje płytki czteroosiowy ryzalit, zwieńczony trójkątnym szczytem.Na pewno za fasadę nie sposób uznać wschodniej elewacji, o pięciu osiach okiennych – rozmieszczonych chaotycznie.
Niewiele można też „wyczytać” z planu dworu. Liczne przebudowy, szczególnie z lat powojennych, podczas których układ pomieszczeń dworskich (gdzie niezbędne były duże powierzchnie) przeradzał się w funkcję biurową, by zakończyć na mieszalnej i to o standardach PRL-owskich, gdzie normy powierzchniowe, były bardziej niż skromne.
Najmniej chyba zmieniły się piwnice. Z murów, dzielących je na poszczególne pomieszczenia, a także z różnorodności zachowanych sklepień (najciekawsze są w południowej części budynku), powinno udać się określić chronologię powstawania budynku i – być może – przesunąć datowanie jego najstarszych partii znacząco przed wiek XIX.
Jerzy Zub, autor „białej” karty ewidencyjnej gołoszyckiego dworu z 2000 roku, jako najpilniejsze postulaty konserwatorskich uznał: wykonanie pełnych prac inwentaryzacyjno-badawczych, ekspertyzy, opracowanie programu prac konserwatorsko-adaptacyjnych – i na ich podstawie dokonanie generalnego remontu. Remont trwa (rok 2010), więc zapewne postulaty konserwatorskie zostały wypełnione.
