Wieś Piasek Wielki leży w gminie Nowy Korczyn, przy drodze z Buska do Nowego Korczyna. W XIV i XV stuleciu Piasek Wielki był własnością Leliwitów. Według Długosza fundatorem kościoła był Spicymir, bardziej znany nam z powieści historycznych jako Spytko z Melsztyna, od roku 1331 kasztelan krakowski. Ponieważ świątynię ufundował pełniąc już urząd kasztelański, przyjmuje się rok 1340 jako datę budowy kościoła.
W roku 1440 w skład parafii wchodziły Piasek Wielki i Mały oraz Zagajów, wszystkie własności Spytka z Melsztyna juniora. Spytek junior /senior poległ w roku 1399 w bitwie pod Worsklą/ był przeciwnikiem politycznym Zbigniewa Oleśnickiego i związał się z ruchem husyckim. Kiedy w roku 1439 odbywał się w Nowym Mieście Korczynie zjazd: „...nie mogąc znieść, ze na owym występowano przeciw odszczepieństwu, stanął zbrojno z mnogim pocztem we wsi Piasek, skąd najeżdżał miejsce obrad, wreszcie posunął się do napadu na gospodę biskupa kujawskiego…Po tych nadużyciach i zbrojnych napadach, zaczął się okopywać i osłaniać wozami w tym miejscu, gdzie Nida wpada do Wisły …pobity zginął na miejscu. Trzy dni leżał tam nie pochowany...”- pisze ksiądz Wiśniewski.
W połowie XVI stulecia dziedzicami wsi byli Gnoińscy. Dziedzic „uwikłany w herezję ariańską”, „kościół sprofanował, uposażenie zagrabił” – zapisał ksiądz Jan. Rekonsekracja kościoła odbyła się podobno w roku 1595.
W roku 1748 kościół był wizytowany, a wizytator odnotował, iż widział kościół wymurowany z białego kamienia, wzmocniony szkarpami, pod wezwaniem św. Katarzyny. Kolatorem kościoła był wtedy Tomasz z Raciborska Morsztyn, kasztelan wiślicki i starosta sieradzki. W tym czasie nie było już w kościele sklepień – wnętrza przykrywały „sufity z desek”. Kiepski stan techniczny obiektu potęgował się, aż w roku 1880 kościół stał się ruiną . W latach 1898 – 1902 odnowiono go i rozbudowano, ale z „czysto” gotyckiego, stał się teraz gotyckim z neogotyckimi partiami.
Kościół jest orientowany. Zbudowany był pierwotnie z ciosu, ale przy odbudowie został obniżony, a wyższe partie ścian wymurowano z cegły. Ma prostokątną nawę oraz niższe i węższe od niej, wielobocznie zamknięte prezbiterium. Od północy do prezbiterium przylega XIX – wieczna zakrystia. Na zewnątrz kościół opięty jest szkarpami, a dolną część ścian odcina gzyms kapnikowy. Najbardziej zmieniła się główna elewacja – jest neogotycka. Tak opisuje ją ksiądz Wiśniewski: „Przednia część kościoła od zachodu ma kształt trzech wieżyc: środkowej i dwóch bocznych, wspartych na zakończeniach facjaty i na szkarpach. Wszystkie zakończone gotyckimi daszkami”.
W elewacji południowej zachował się piękny gotycki portal ostrołukowy, bogato profilowany, odkuty wieku XIV. Autentyczny, gotycki portal jest też w zachodniej fasadzie, zaś pomiędzy prezbiterium i zakrystią portal gotycko – renesansowy, prostokątny, z krzyżującymi się laskowaniami, z roku 1521, ozdobiony herbem Jastrzębiec. Główny ołtarz świątyni, o charakterze barokowym, przeniesiono tutaj z Kielc, z kościoła św. Wojciecha. Dawniej umieszczony był w nim obraz przedstawiający cudowne nakarmienie rzesz na puszczy. Obraz jednak pozostał w Kielcach, a na jego miejsce wstawiono cenny, stary krucyfiks.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
