„Pałecznica, u Długosza Pelcznycza, wś, fol. i dobra nad rzeką Łoszówką, pow. Miechowski, leży w pobliżu drogi bitej ze Skalbmierza do Proszowic, odl. 21 w. od Miechowa, posiada kościół parafialny murowany i szkołę gminną” – informował Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, wydany w latach 80. XIX stulecia. Nazwa wsi powstać mogła – jak czytamy w Słowniku Etymologicznym miast i gmin – od przepływającej tu
rzeczki, która choć dziś nazywa się Łoszówka, ale poprzednio zwana była Pełcznica, co wywodziło się ze staropolskiego słowa pełk, oznaczającego „teren błotnisty”. Ksiądz Wiśniewski sugeruje też możliwość pochodzenia nazwy wsi od imienia bliżej niezidentyfikowanego Pełki. W roku 1280 wieś wymieniona była pod nazwą Pelcznycha, a w 1382 Pelcznicza.
Choć pierwsza wzmianka o parafii pochodzi wprawdzie z roku 1326, to musiała ona powstać znacznie wcześniej, skoro w tym czasie istniał już dekanat pałecznicki, w skład którego wchodziły m.in. parafie w Racławicach, Książu Małym i Wielkim, Wrocimowicach. W roku 1337 wieś należała do Mszczuja, wojewody sandomierskiego. Z Liber Beneficiorum dowiadujemy się, że w czasach Długosza właścicielami wsi byli bracia Andrzej i Piotr Mokrscy herbu Koźlerogi i Zbigniew Łapanowski pieczętujący się Drużyną. W skład parafii wchodziły wtedy wsie Bolów, Winiary, Pamianczyce, Czusów, Niezwojowice i Solcza. Pałecznicki kościół wymurowany był z białego kamienia (czyli z wapienia) a jego patronem był św. Jakub apostoł.
Nie wiadomo, czy wspomniany przez Długosza kościół z białego kamienia (alba lapide) był pierwotną świątynią, czy może już drugim z kolei obiektem. Wiemy za to, że pod koniec wieku XVII kościół został przebudowany i poddany w roku 1695 ponownej konsekracji (dokonał jej biskup Stanisław Szembek). W jakim stopniu rekonsekracja wynikała z przebudowy a w jakim z powodu wcześniejszego sprofanowania świątyni przez innowierców – tego nie wiadomo. Pewne jest natomiast, że „etap reformacyjny” był w przypadku Pałecznicy dość istotny i długotrwały (trwał ponad sto lat). Zbór powstał tutaj w roku 1550, gdy wieś należała do Stanisława Lasockiego. Kościół przekształcono na zbór w roku 1553. W roku 1557 odbył się tu zjazd, a w 1568 synod.
Z braku zachowanych dokumentów trudno dociec jak wyglądał kościół przed siedemnastowieczną przeróbką. Poszczególne etapy powstawania świątyni dość skutecznie zatarte zostały przez połączoną z rozbudową restaurację z roku 1826. W roku 1882 nastąpił kolejny remont – położona została przez Piotra Michalskiego nowa posadzka „kosztem Jana na Gadomicach Rola Gadomskiego, dziedzica Pałecznicy za staraniem
parafian przy plebanie Julianie Piotrowskim„.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
