W skład dóbr arcybiskupich Kurzelów musiał wejść pomiędzy rokiem 1136 a końcem tegoż stulecia, skoro w roku 1254 arcybiskup Fulko, zwany też Pełką, w swoim dworze w Kurzelowie wystawiał dokumenty. W roku 1260 odnotowano Leonarda, kanonika kurzelowskiego, co dowodzi, że już wó-czas istnieć musiała tu kolegiata. Pierwotny kościół kolegiacki był drewniany. Patronował mu św. Wojciech, z czego wynika, że obiekt ten powstać musiał w XI albo XII stuleciu. W wieku XIV stary, drewniany obiekt okazał się zbyt mały, toteż Janisław Bogoria Skotnicki, arcybiskup gnieźnieński zbudował około roku 1360 murowaną, gotycką świątynię.
Początkowo kolegiata składała się z kwadratowej nawy ze sklepieniem wspartym na jednym, centralnym filarze, wydłużonego, wielobocznie zamkniętego prezbiterium oraz od północy dwóch zakrystii: kanonickiej i wikariackiej. W 1. połowie XVII stulecia przebudowano je na zakrystię i przedsionek.. W tym samym stuleciu dobudowano też od północy kwadratową kaplicę Matki Boskiej a pod koniec wieku XIX /lata 1887-92/ od zachodu dostawiono neogotycką kruchtę.
Być może równocześnie z budową kaplicy Mariackiej, a może dopiero w następnym stuleciu, wzniesiona została dzwonnica. Stoi ona we wschodniej części kościelnego cmentarza. Jest to dzwonnica typu „obronnego”: kwadratowa w podstawie, z nadwieszoną izbicą, górą otwartą. Wykonana w konstrukcji słupowo – ramowej, oszalowana pionowymi deskami, nakryta jest dachem namiotowym o lekko załamanych połaciach. Wiszą w niej cztery dzwony, z których najstarszy, gotycki odlany został w roku 1412. Pozostałe trzy są nieco młodsze, ale z pewnością nie młodsze od dzwonnicy: jeden z wieku XVI i dwa z początków XVII – z 1612 i 1617 roku.
Dzwonnica zawaliła się w roku 1946. Obecna jest rekonstrukcją, wykonaną przy użyciu oryginalnych, dawnych elementów.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
