Dawna wioska Chotelek Zielony jest dziś właściwie przedmieściem Buska Zdroju. W Chotelku parafii prawdopodobnie nigdy nie było, a według Długosza kościółek zbudował około roku 1190. biskup płocki Wit ku wygodzie swojej matki, która z racji podeszłego wieku niechętnie jeździła do oddalonej nieco buskiej parafii św. Leonarda. Pierwsza „oficjalna” wzmianka o kościółku św. Stanisława /pierwotnie patronem był jakiś inny święty/ pochodzi z lat 1350-51.
Obecny obiekt zbudowany został w roku 1527. Ufundował go kanonik sądecki Stanisław Słupski. Konsekracja nastąpiła w roku 1541 – dokonał jej biskup Dominik Małachowski. Z zapisów z roku 1598 wiemy, że kościół miał malowany strop i kamienną posadzkę ułożoną w kwadraty. Stała przy nim dzwonnica określona jako „dobra”. W roku 1711 ściany kościół miał przegniłe, za to fundamenty świeżo naprawiane. W połowie XVIII stulecia stan kościoła określono na tak kiepski, ze wymagający generalnego remontu. Do remontu doszło nieco później, w roku 1765. Z inwentarzy sporządzonych w 1. ćwierci wieku XIX dowiadujemy się wielu szczegółów o stanie kościoła, który zresztą pogarszał się z roku na rok. Z ciekawostek – jego ściany pokrywał gont, co zobaczyć można też na rysunku w „Tygodniku Ilustrowanym” z roku 1881, z tym, że wówczas gontowe pobicie było już bardzo zniszczone.
W roku 1813 dziedzic Chotelka, Paweł Sołtyk, kazał rozebrać zabudowania prebendarskie; kościółek został opuszczony i właściwie pozostawał bez opieki. Po ostatniej wojnie kilkakrotnie /także w latach 80/ kościółek remontowano, ale jego obecny stan zaczyna znów budzić poważne obawy. Przecieka gontowe pokrycie, jeżeli więc szybko nie naprawi się go, za parę lat koszt remontu może być tak poważny, że nikt go już nie podejmie.
Kościółek stoi na wzgórku przy lokalnej drodze. Jego podmurówka wykonana jest z kamienia. Na niej spoczywa modrzewiowy zrąb nawy z nie wyodrębnionym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Dostawiona od południa kruchta jest późniejsza i ma konstrukcję słupową. Ściany pokrywa szalunek z pionowo mocowanych desek. Dach kościółka jest dwuspadowy, od wschodu przechodzący w trójpołaciowy – cały, łącznie z zachodnim szczytem – pobity gontem. Nad dachem góruje kopulasto zakończona sygnaturka, pokryta blachą. Nie ma już dzwonniczki, nie ma dawnego ogrodzenia cmentarza – chociaż jego relikty widoczne były jeszcze w latach 50.. Wnętrze przykrywa polichromowany /polichromia datowana jest na 1. połowę XVI stulecia/ strop belkowy – cztery belki prezbiterium maja profile późno-gotyckie. Odrzwia prowadzące z kruchty do nawy są profilowane, zamknięte półkoliście, z lekkim zaznaczeniem „oślego grzbietu”. Zachował się renesansowy ołtarz współczesny kościołowi, gotycki krucyfiks i takaż kropielnica oraz późnorenesansowa ambona. Najcenniejszy z zachowanych elementów wyposażenia, drewniany późnogotycki tryptyk – ze względów bezpieczeństwa – przechowywany jest od 1994 roku w buskiej kaplicy zdrojowej.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
