A utor: Roman Mirowski

Pierwsza wzmianka dotycząca tej posesji pochodzi z roku 1637 – właścicielką (a zarazem sąsiadką Fodygi) była Dorota Mularka. Rodzaj zabudowy nie został określony, być może była ona drewniana. Przez blisko dwa stulecia nic o działce nie wiemy.
Działka jednak zabudowana była, pozostały bowiem z tamtych czasów piwnice, być może XVI lub XVII-wieczne. W piwnicach pod północnym (zapewne najstarszym) pasmem zabudowy zachowały się portale z różowych ciosów kamiennych. Dopiero na początku XIX stulecia istnieje zapis, że przed rokiem 1802 Jan Radoński kupił plac nazywany „Tomaszowskim” (albo :Januszowskim”) od byłego chęcińskiego sędziego ziemskiego nazwiskiem Juliusz Malczewski. W roku 1802 właścicielem działki został Lejzor Szmerkowicz Silberberg – z zawodu kupiec i szynkarz., który nabył posesję od sukcesorów Jana Radońskiego. W umowie nie wymieniono żadnej zabudowy, wydaje się więc, że plac stał wtedy pusty.
Do roku 1809 powstały na działce dwa obiekty. Jeden stał frontem do ulicy Krakowskie, drugi zaś równolegle do północnej granicy działki. Obydwa były wąskie (tylko 10 łokci szerokości) i oba miały czteropołaciowe dachy.
W latach 1819-21 Silberberg wybudował tutaj dom zajezdny „Pod Srebrna Górą” (nie wiadomo tylko czy nazwisko Lejzora wywodzi się od nazwy zajazdu, czy odwrotnie  – nazwa zajazdu pochodzi od jego nazwiska?). Projekt zajazdu powstał wcześniej, jeszcze podczas zaboru austriackiego, czyli przed rokiem 1809, a autor opracowania nie jest znany. Urzędy ówczesnego „nadzoru budowlanego” zakwestionowały prawidłowość projektu, zarzucając  w nim brak symetrii w rozmieszczeniu otworów w elewcji oraz złe zaprojektowanie urządzeń ogniowych. Działo się to w roku 1818 i wtedy też Budowniczy Wojewódzwa Krakowskiego, Jan Bogumił Zschernig sporządził uwierzytelniona kopię projektu, zachowaną do dziś w aktach i przez niektórych historyków nazywaną „projektem” Zscherniga. Projekt ten zresztą w trakcie realizacji zmieniono – na północ od bramy wykonując dwie osie okienne, zamiast jednej. Zrezygnowano tez z balkonu, który miał być nad bramą, zastępując drzwi balkonowe oknem.
Budowę zaczęto od wzniesienia stajni zajezdnej, usytuowanej w zachodniej części działki. Potem wykonywano budynek frontowy, zaś prace budowlane przy piętrowej oficynie zakończono dopiero w roku 1846. Zajazd prowadził on do roku 1852. Po jego śmierci właścicielami nieruchomości zostały rodziny Silberbergów i Gertlerów.
Dawny zajazd (poza piwnicami, które są o wiele starsze) miał cechy architektury klasycystycznej, która niestety coraz bardziej ulega zatarciu. Od strony frontowej tworzył go piętrowy budynek z przejazdową bramą, przy której od południa zapewne była izba szynkowna. Wzdłuż północnej i południowej granicy działki stały oficyny, a całość kompozycji zajazdu (a także jego dziedziniec) zamykała stajnia, czyli tak zwany „stan”, usytuowana przy zachodniej granicy posesji. W latach 80. budynek nie wyglądał jeszcze najgorzej, ale potem wymieniono w nim stolarkę, stosując profile i podziały będące w „zdecydowanej opozycji” do zamierzonej przez nieznanego, dziewiętnastowiecznego projektanta pierwotnej architektury zajazdu. Ostatni remont, zakończony przed paroma miesiącami, poprawił negatywne efekty poprzedniego remontu.

Oznaczone: , Autor: Roman Mirowski

Pozytywnie zakręcony pasjonat kielecczyzny, absolwent Politechniki Świętokrzyskiej. Fotografuje co nieco i jako tako. Opisuje jak umie i stara się uratować od zapomnienia wszystko co się da :)

Bez komentarza

Skomentuj

Blue Captcha Image

*

MICHALCZYK WŁADYSŁAW EUGENIUSZ (1916-1994)

Władysław Eugeniusz Michalczyk urodził się 10 maja 1916 r. w Daleszycach (powiat kielecki), a jego rodzicami byli Jan (ur. 3 […]

MALICKI JÓZEF (1893-1953)

Józef Malicki urodził się 15 stycznia 1893 r. w Krasocinie, był synem Kazimierza i Katarzyny z Łapotów, którzy wzięli ślub […]

BORKOWSKI JAN WIKTOR (1885-1956)

Jan Wiktor Borkowski (wł. Jan Wiktor Dunin-Borkowski h. Łabędź) urodził się 7 czerwca 1885 r. w Dąbrowie Górniczej, był synem […]

MALSKA FLORENTYNA Z ZIELIŃSKICH i MALSKI KAROL

Prezentowany tekst jest rozszerzoną wersją opublikowanego na łamach czasopisma „Świętokrzyskie” Niewiele osób zapisało się w dziejach Kielc w tak chwalebny […]

JANOTA BZOWSKI JERZY (1906-1941)

Autor: Grzegorz Dąbrowski, Adam Malicki   Ziemia Włoszczowska ma wielu bohaterów o których pamięć warto podtrzymywać i upowszechniać wśród kolejnych […]

TEREK STANISŁAW – kowal z Kossowa

Stanisław Terek urodził się 20 kwietnia 1914 r. w Kossowie, a jego rodzicami byli Antoni (ur. 1876, zm. 1947) i […]