Plan Pierzchnicy z ukazaniem hipotetycznego kształtu owalnicy, która poprzedzała lokację

Pierzchnica, dawniej Pierśnica, a u Długosza Pirsznica, w wieku XIV była już wsią parafialną, płacąc w 1336 roku trzy skojce świętopietrza. Pierzchnicka parafia musiała mieć wówczas zaledwie parę lat – nie była bowiem wymieniana wśród parafii opłacających Watykanowi tak zwaną dziesięcinę wienneńską w latach 1325-27. Do roku 1359 dziesięcinę z Pierzchnicy pobierał biskup krakowski, nie była więc jeszcze wtedy miastem. Wiadomo, że Pierzchnica – kiedy była wsią – należała do szydłowskiego klucza dóbr królewskich. Nie wiadomo jednak kiedy powstała, choć fakt założenia tu parafii, świadczyć może o jej większym znaczeniu niż innych pobliskich wsi i być może o dłuższym rodowodzie. Próby określenia kształtu przestrzennego Pierzchnicy w jej przedkolacyjnej fazie dokonuje Bogusław Paprocki w „białej karcie” z roku 1989. Wydaje się, że prawidłowo odczytuje oś układu zabudowy (północ-południe), opartą o szlak Daleszyce (a potem Kielce) – Chmielnik, rozszerzający się tutaj w owalnicę. Pisze on: „Wylot ul. Błońskiej z rynku oraz przebieg ul. Krótkiej (pomiędzy ul. Szkolną i Błońską) wskazuje na przedlokacyjną owalnicę placu targowego”.
Zapewne tak właśnie było, bo jeszcze na mapie Meyera von Heldensfelda z początków wieku XIX ulicą „wylotową” z Pierzchnicy w kierunku północnym, a więc ku Daleszycom i Kielcom – nie jest ulica Kielecka (jak obecnie), lecz właśnie ulica Błońska. Z czasem – ranga ulicy Błońskiej obniżyła się (być może zmieniły swój przebieg płynące na północ rzeczki, co utrudniało tamtędy przejazd) i zamiast do Borkowa prowadzi ona teraz ku łąkom (błoniom); wzrosło zaś znaczenie ulicy Kieleckiej, prowadzącej ku Szczecnu z odgałęzieniem do Pierzchnianki, a stąd do Ujn i Majdana (później Holendrów). Tłumaczyłoby to również lokalizację parafialnego kościoła przy ul. Kieleckiej, jako nie zakłócającej – wcześniejszego od niej – rozplanowania wsi. W każdym razie, podczas lokacji miasta, na sposób jego rozplanowania miały wpływ dwa czynniki: układ przestrzenny (i wynikające z niego stosunki własnościowe) dawnej wsi oraz usytuowanie zbudowanego przed lokacją kościoła.

Oznaczone: Autor: Roman Mirowski

Pozytywnie zakręcony pasjonat kielecczyzny, absolwent Politechniki Świętokrzyskiej. Fotografuje co nieco i jako tako. Opisuje jak umie i stara się uratować od zapomnienia wszystko co się da :)

Bez komentarza

Skomentuj

Blue Captcha Image

*

MICHALCZYK WŁADYSŁAW EUGENIUSZ (1916-1994)

Władysław Eugeniusz Michalczyk urodził się 10 maja 1916 r. w Daleszycach (powiat kielecki), a jego rodzicami byli Jan (ur. 3 […]

MALICKI JÓZEF (1893-1953)

Józef Malicki urodził się 15 stycznia 1893 r. w Krasocinie, był synem Kazimierza i Katarzyny z Łapotów, którzy wzięli ślub […]

BORKOWSKI JAN WIKTOR (1885-1956)

Jan Wiktor Borkowski (wł. Jan Wiktor Dunin-Borkowski h. Łabędź) urodził się 7 czerwca 1885 r. w Dąbrowie Górniczej, był synem […]

MALSKA FLORENTYNA Z ZIELIŃSKICH i MALSKI KAROL

Prezentowany tekst jest rozszerzoną wersją opublikowanego na łamach czasopisma „Świętokrzyskie” Niewiele osób zapisało się w dziejach Kielc w tak chwalebny […]

JANOTA BZOWSKI JERZY (1906-1941)

Autor: Grzegorz Dąbrowski, Adam Malicki   Ziemia Włoszczowska ma wielu bohaterów o których pamięć warto podtrzymywać i upowszechniać wśród kolejnych […]

TEREK STANISŁAW – kowal z Kossowa

Stanisław Terek urodził się 20 kwietnia 1914 r. w Kossowie, a jego rodzicami byli Antoni (ur. 1876, zm. 1947) i […]