W ostatnim ćwierćwieczu Szczekociny trzykrotnie zmieniały swą wojewódzką „tożsamość”; do roku 1976 należały do Kielecczyzny, potem przydzielono je do powstającego wówczas województwa częstochowskiego. Teraz wraz z terenami po byłym częstochowskim „wylądowały” w województwie śląskim. Wciąż i nieprzerwanie leżą Szczekociny nad Pilicą i ten fakt znacznie dokładniej umiejscawia je na mapie Polski niż kapryśne i koniunkturalne decyzje polityków „majstrujących” przy polskiej geografii.
W „Słowniku etymologicznym miast i gmin” czytamy, że w 1307 osada nazywała się Szczekocino /Schecocino/, co oznaczało ‘osiedle Szczekoty’. W dokumencie z roku 1361 Scecoczyn – co mogło być niezbyt precyzyjną formą zapisu nazwy Sczekocin. Potem nazwa uległa pluralizacji; u Długosza brzmiała już bardzo podobnie jak dzisiaj: Sczczekoczyny.
Istniejąca od 1326 roku szczekocińska parafia liczyła w połowie XIV stulecia 308 dusz. Osada należała wówczas do Odrowążów. Prawa miejskie uzyskał dla Szczekocin /dotąd swej wsi/ Piotr Odrowąż – Szczekocki, w latach 1438 – 54 podkanclerzy koronny. Kiedy w połowie XVI stulecia miasto stanowiło własność Szczepanowskich, istniejący tu murowany kościół św. Bartłomieja /wzmiankowany w 1470 r./ Maciej Szczepanowski zamienił na zbór kalwiński. Świątynię przywrócono katolikom dopiero w roku 1620.
Obecny kościół zbudowany został zapewne po roku 1650, a konsekrowany w roku 1666. Wkrótce potem /1678/ dobudowano od północy kaplicę, której fundatorem był Franciszek Koryciński, bracławski kasztelan. Obecny wygląd kościoła ukształtowany został podczas gruntownej przebudowy w latach 1780 – 82, dokonanej dzięki inicjatywie /i funduszom/ Urszuli z Morsztynów Dembińskiej. O autorstwo projektu „podejrzewany” jest wybitny architekt doby klasycyzmu, gdańszczanin Ferdynand Jan Nax /1736 – 1810/. Zmianie uległa wtedy elewacja wschodnia prezbiterium, a od zachodu dobudowano dwuwieżową fasadę.
Architektura kościoła jest wczesnoklasycystyczna. Jest on budowlą orientowaną, wzniesioną z kamienia i cegły. Nawa kościoła jest prostokątna, a równe jej szerokością prezbiterium – kwadratowe. Od wschodu do nawy przylegają dwie kaplice /kwadratowe w planie/: od północy barokowa z roku 1678, poświęcona Jezusowi Miłosiernemu, a od południa eklektyczna z roku 1892. Przy prezbiterium, od północy, jest stara zakrystia z wieku XVII wykorzystywana obecnie jako składzik i od południa nowa zakrystia, dziewiętnastowieczna.
Klasycystyczną fasadę zachodnią /zaprojektowaną w oparciu o wzornik J. F. Neufforge’a/ tworzą dwie szeroko rozstawione wieże i część środkowa, lekko wysunięta, której autor nadał formę pozornego portyku z kanelowanymi pilastrami toskańskimi, na wysokich cokołach, dźwigającymi belkowanie z trójkątnym zwieńczeniem. Wieże nakrywają niskie hełmy zakończone kulami na postumentach. Dachy nawy i prezbiterium są dwuspadowe, dość płaskie, pokryte blachą.
Wnętrza nawy i prezbiterium przykryte są płaskimi sufitami. Ołtarz główny jest barokowy z roku 1727. Dwa ołtarze boczne są późniejsze, klasycystyczne z końca XVIII stulecia. Chór muzyczny jest murowany, wsparty na kolumnach. Ambona prezentuje formy barokowe – nie wykluczone jednak, że powstała dopiero w wieku XIX.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
