K ościół parafialny pod wezwaniem św. Teresy z Avila, obiekt murowany z 1875 r., architekt Teofil Żebrowski

Jurków leży na południe od Wiślicy – bardzo blisko, ale na drugim, prawym brzegu Nidy. Jurków należał do Półkoziców – Długosz w Liber Beneficiorum wspomina o Stanisławie Ligęzie z tegoż rodu, zaś Paprocki w swoim Herbarzu wymienią Indykę z Jurkowa, też herbu Półkozic. „W tym również czasie stał w Jurkowie kościół drewniany, mający ze szlacheckiego folwarku dziesięcinę. Z tej wsi z ośmiu łanów kmiecych dawano dziesięcinę dla prepozyta wiślickiego. Za dziesięciny jurkowskie nabywano wino dla kolegiaty wiślickiej…” – pisze ksiądz Wiśniewski.
Wspomniany przez Długosza kościół parafialny w 2. połowie XVI stulecia uległ zniszczeniu w okresie reformacji- ksiądz Jan pisze dosadniej: „ze szczętem był rozwalony po sprofanowaniu go przez kacerzy”. Szczęście w nieszczęściu, jak dodaje ksiądz Wiśniewski: „Uposażenie przez nikogo nie zajęte pustkowiem zalega przy gościńcu”. Drugi z kolei, także drewniany kościół ufundował w roku 1629 podskarbi królewski, Hermolaus Ligęza. Kościół ten – prócz nawy i prezbiterium – składał się z zakrystii (usytuowanej za głównym ołtarzem) i dzwonnicy, zapewne dostawionej do nawy od zachodu. Drugi kościół Jurkowa nie należał do najstaranniej zbudowanych. Przetrwał tylko 90 lat – wprawdzie przyczyną zniszczenia był pożar, wywołany przez niedogaszoną świecę, ale zanim do pożaru doszło, stan świątyni był już bardzo kiepski. Pożar wybuchł w dniu 23 kwietnia 1719 roku.
Trzeci drewniany kościół pod wezwaniem św. Teresy „postawiła Helena z Potockich Morsztynowa, wojewodzina inflancka, kolatorka i dziedziczka”. Konsekracji dokonał w roku 1744, pozostawiając to samo wezwanie co we wcześniejszej świątyni, biskup Michał Kunicki. Kościół był orientowany, a od jego północnej strony: przy prezbiterium stała zakrystia, a przy nawie – kruchta. Dzwonnica nie była już przybudowana do nawy – stała obok kościoła. Cmentarz ogrodzony był drewnianym parkanem, nakrytym „trójgraniastymi płatwami”. Dzięki zachowanemu w Dyrekcji Ubezpieczeń planikowi kościoła (sporządzonemu w roku 1847 przez K. Sługockiego) wiemy, że korpus był trzynawowy, a węższe od niego – szerokością równe głównej nawie – prezbiterium zamknięte było wielobocznie. Dziesięć lat po sporządzeniu wspomnianego planiku, Akta Konsystorskie informowały, że kościół był „zupełnie zdezelowany”. Zdecydowano się więc go zamknąć (i opieczętować) a następnie rozebrać. W roku 1875 zbudowano nowy kościół.
„Obecny kościół w Jurkowie w stylu ostrołukowym, z wyniosłą wieżycą na froncie, został postawiony z kamienia ciosowego przez Stanisława i Marię z Dembińskich małżonków Jastrzębskich z funduszu zapisanego na ten cel przez śp. Amelię z Dembińskich Dembińską”. Kościół jest jednonawowy, a dobudowane po bokach: kaplica od północy a od południa zakrystia, nadają mu „kształt krzyża”. „Okazale przedstawia się fronton – pisze ksiądz Jan – Trzechpiętrowy czworokąt jest podstawą ośmiokątnej wieżycy, ozdobionej ostrymi pinaklami, z pośrodku których strzela w obłoki ostry szczyt zakończony krzyżem. Po obu stronach wieżyce wspierają ściany facjaty, ozdobionej pinaklami. Dokoła świątynię wspierają szkarpy o trzech spadkach. Gotyckie podłużne okna rzucają snopy światła do również okazałego wnętrza, opatrzonego bogatem, gwiazdkowem sklepieniem”. Projekt sporządził Franciszek Braumann, budowniczy III klasy, absolwent Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Kościół zbudowano na miejscu wczesnośredniowiecznego grodziska.

Oznaczone: Autor: Roman Mirowski

Pozytywnie zakręcony pasjonat kielecczyzny, absolwent Politechniki Świętokrzyskiej. Fotografuje co nieco i jako tako. Opisuje jak umie i stara się uratować od zapomnienia wszystko co się da :)

Bez komentarza

Skomentuj

Blue Captcha Image

*

MICHALCZYK WŁADYSŁAW EUGENIUSZ (1916-1994)

Władysław Eugeniusz Michalczyk urodził się 10 maja 1916 r. w Daleszycach (powiat kielecki), a jego rodzicami byli Jan (ur. 3 […]

MALICKI JÓZEF (1893-1953)

Józef Malicki urodził się 15 stycznia 1893 r. w Krasocinie, był synem Kazimierza i Katarzyny z Łapotów, którzy wzięli ślub […]

BORKOWSKI JAN WIKTOR (1885-1956)

Jan Wiktor Borkowski (wł. Jan Wiktor Dunin-Borkowski h. Łabędź) urodził się 7 czerwca 1885 r. w Dąbrowie Górniczej, był synem […]

MALSKA FLORENTYNA Z ZIELIŃSKICH i MALSKI KAROL

Prezentowany tekst jest rozszerzoną wersją opublikowanego na łamach czasopisma „Świętokrzyskie” Niewiele osób zapisało się w dziejach Kielc w tak chwalebny […]

JANOTA BZOWSKI JERZY (1906-1941)

Autor: Grzegorz Dąbrowski, Adam Malicki   Ziemia Włoszczowska ma wielu bohaterów o których pamięć warto podtrzymywać i upowszechniać wśród kolejnych […]

TEREK STANISŁAW – kowal z Kossowa

Stanisław Terek urodził się 20 kwietnia 1914 r. w Kossowie, a jego rodzicami byli Antoni (ur. 1876, zm. 1947) i […]