Sędziejowice leżą kilka kilometrów od Chmielnika, tuż przy granicy powiatów kieleckiego i pińczowskiego. Ksiądz Wiśniewski zapisał: „Wieś starożytna, nazwę ma od Sędziwoja”, nie wyjaśniając jednak o którego Sędziwoja tu chodzi. Wsią parafialną są Sędziejowice już od roku 1326 – wówczas plebanem był tutaj Mikołaj. Z Długoszowego Liber Benefitiorum dowiedzieć się można, że właścicielem połowy wsi był Piotr Obulecz herbu Odrowąż, zaś na drugiej „siedzieli” aż trzej dziedzice: Mikołaj Chiczki, Jan Giedeczki herbu Gryf i Jakub Rey z Nagłowic herbu Oksa, antenat Imć Pana Mikołaja. Potem sytuacja własnościowa Sędziejowic uprościła się: w roku 1508 właścicielem był tylko Stanisław Chicki, a w 1579 Jan tegoż nazwiska.
Sędziejowicki kościół, wspomniany w dokumencie z roku 1326, był prawdopodobnie drewniany. Nie jest jednak wykluczone, że poprzedzał go jeszcze wcześniejszy obiekt, spalony podczas tatarskich najazdów. Obecny kościół, którego patronem jest św. Jakub Starszy, jest budowlą gotycką, zbudowaną w 1. połowie XV stulecia. Chociaż późniejsze przebudowy i rozbudowy zatarły nieco jego ówczesny kształt, wydaje się, że składał się on początkowo z prostokątnej w planie nawy i węższego od niej, wielobocznie zamkniętego prezbiterium, opiętego szkarpami. Wejście do świątyni prowadziło od południa. Świadczy o tym kamienny ostrołukowy portal z XV stulecia, który dziś znajduje się w dobudowanej później kruchcie, ale który pierwotnie zdobił południową fasadę kościoła.
W czasach reformacji – pisze ksiądz Wiśniewski – „...po śmierci ks. Hieronima Chitsza (pewnie Chickiego) dziedzica tej wsi i proboszcza, kościół przez 4 lata od bratanka jego kacerstwu oddany. Herezjarcha Franciszek trzy kościoły katolickie posiadający, i tym zarządza przez wyręczyciela. Zajął plebanie i grunta. Sprzęty kościelne zapieczętowano i zachowano. Około 1620 r. konsystorz krakowski wytoczył proces w trybunale małopolskim wyrokiem w 1621 r. przysądził zwrot kościoła, nakazując usunąć ministra Franciszka Płachtę.”
O dalszych dziejach kościoła informuje marmurowa tablica „umieszczona w murze po stronie Epistoły”, z której wyczytać można, że w dniu 27 listopada 1678 biskup Mikołaj Oborski dokonał konsekracji trzech ołtarzy – głównego św. Jakuba Większego, bocznego na prawo Najświętszej Marii Panny i po stronie lewej św. Jana Chrzciciela, umieszczając w nich relikwie.
Inna tablica, tym razem dziewiętnastowieczna, zawiera zapis o konsekracji z dnia 24 września 1889, stanowiącej ukoronowanie przebudowy świątyni z roku 1875, przebudowy dokonanej dzięki staraniom księdza Ignacego Zacharskiego, sandomierskiego kanonika, a sędziejowickiego proboszcza. Przebudowano wówczas prezbiterium i przedłużono w kierunku zachodnim nawę. Wymurowano też wieżę, charakterystyczną dla obecnej sylwety kościoła, choć nie jest do końca pewne, czy wieża ta nie istniała w jakiejś formie już wcześniej a została tylko gruntownie przebudowana. Od północy do prezbiterium dobudowano skarbczyk, od południa zakrystię.
Interesującym uzupełnieniem bryły kościoła jest stojąca w jego pobliżu plebania. Swym wyglądem przypomina szlachecki dworek. Powstała w 1. połowie XIX stulecia i ma plan prostokąta z kolumnowym gankiem od południa. Nakrywa ją czterospadowy dach, dawniej pokryty gontem.
Adam Malicki
Inne wpisy tego autora
Skomentuj
Galeria
