KIELCE Kościół św. Krzyża

C hociaż na powstanie kieleckiego kościoła św. Krzyża złożyły się hojność i praca niemal trzech pokoleń kielczan, to jednak najbardziej zasłużyły się dla tej sprawy dwie osoby: kielecki biskup, Tomasz Kuliński i właściciel ziemski, Karol Malski, dziedzic wsi Rogienice. Biskup Kuliński jako potrafiący patrzeć daleko w przyszłość inicjator budowy kościoła w nowopowstajacej dzielnicy przemysłowej oraz Karol Malski jako pierwszy i najhojniejszy z fundatorów, który na piękny cel budowy świątyni zaofiarował aż połowę swojego majątku.
Komitet budowy zawiązał się w dniu 28 lutego 1902 roku. Na jego czele stanął ks. prałat Edmund Taylor z kieleckiej katedry. Głównym zadaniem Komitetu było zebranie odpowiedniej ilości funduszy (których źródłem miały być dobrowolne ofiary społeczeństwa), przygotowanie projektu i rozpoczęcie prac budowlanych. Komitet działał bardzo sprawnie, bowiem już po roku budowę zaczęto, przystępując do realizacji projektu architekta Stanisława Szpakowskiego. Budowa kościoła św. Krzyża podziałała też na carskie władze gubernialne niczym katalizator – dla religijnej, czy może raczej politycznej równowagi, podjęto niezwłocznie budowę cerkwi przy ul. Karczówkowskiej – czyli późniejszego kościoła „garnizonowego”.
Pierwszy etap prac zakończono w roku 1913. Następca Tomasza Kulińskiego, biskup Łosiński, równie życzliwie nastawiony do nowej świątyni, w dniu 13 czerwca 1913 roku erygował nową parafię, gdy częściowo zakończony obiekt był już gotowy na przyjęcie wiernych. Lata wojny nie sprzyjały kontynuowaniu budowy, prace wznowiono więc dopiero po wojnie. Kolejną przerwę spowodował kryzys gospodarczy, jaki nastąpił w roku 1933. Prace wykończeniowe trwały do roku 1939, potem znów przerwała je wojna. Jeszcze w latach 60. Kończono te prace i wreszcie w dniu 15 września 1963 kościół został konsekrowany przez biskupa Jaroszewicza, uzyskując przy tym drugi tytuł patronalny – Maryi Wspomożycielki.
Zbudowany z niepokrytej tynkiem cegły neogotycki kościół św. Krzyża, o charakterystycznej, dwuwieżowej sylwetce, na trwałe wrósł w panoramę Kielc. Jest świątynią halową, trzynawową, z transeptem, o prezbiterium zwróconym na południe. Na przecięciu stromych dachów korpusu nawowego i transeptu stoi smukła sygnaturka, a prócz niej i wież fasady, w prezbiterialnej części wzniesiono jeszcze dwie wieżyczki. Pierwotny projekt kościoła w trakcie realizacji uległ pewnym przeróbkom. Początkowo zakładano, że inne będą hełmy wież – znacznie potem uproszczone, inny miał być szczyt fasady. Obecnie wieńczy go grupa Ukrzyżowania, a w dwunastu wnękach rozmieszczonych pod szczytem i w obu wieżach, ustawiono posągi apostołów. Inaczej wykonane zostały też portale z dolnych partii fasady – ich projekt przygotował architekt Wacław Borowiecki. W latach 80. zamieniono ceramiczną dachówkę na miedziana blachę, dziś już pięknie spatynowaną.
Detal kościoła zaprojektowany jest bardzo starannie. Starannie przemyślano też jego wnętrza, nakryte sklepieniami – gwiaździsto-żebrowymi nawy głównej i krzyżowo-żebrowymi w nawach bocznych. Kościół jest niemal idealnie symetryczny. Jedynym odstępstwem są dostawione do wież od wschodu i zachodu przybudówki – zachodnia jest o jedną kondygnację wyższa.
Nie wszyscy są miłośnikami architektury neogotyckiej. Kielecki kościół św. Krzyża jest jednak wyjątkowo udanym przykładem ceglanego neogotyku, co sprawia, że można i tę architekturę szczerze i na trwałe polubić.

Oznaczone: album, KielceAutor: Roman Mirowski