FAŁKÓW – miasteczko z zamkiem

D ariusz Kalina

Miasto Fałków z zamkiem

Wśród zadań prowadzonych przez Oddział Terenowy Krajowego Ośrodka badań i Dokumentacji Zabytków w Kielcach prowadzona jest stała ewidencja zabytków związanych z budownictwem rezydencjonalno-obronnym. Pierwotnie obejmowała zabytki tego typu na terenie dawnego województwa sandomierskiego (a raczej jego lewobrzeżnej części, położonej pomiędzy rzekami Nidzicą, Pilicą i Wisłą), po reformie administracyjnej nasze zainteresowania skupiły się w granicach województwa świętokrzyskiego. ROBiDZ w Kielcach przygotował dotychczas cztery sesje naukowe dotyczące tej problematyki, z czego materiały pochodzące z 1997, 1998 i 2001 zostały wydane drukiem w formie pozycji książkowych, a mianowicie: Siedziby biskupów krakowskich na terenie dawnego województwa sandomierskiego. Materiały z sesji naukowej Kielce 20 IX 1997, Kielce 1997; Przemiany architektury rezydencjonalno-obronnej na terenie dawnego województwa sandomierskiego, Kielce 1998; Późnośredniowieczne zamki na terenie dawnego województwa sandomierskiego, Kielce 2005.

Tematyce tej poświęcone zostały również sesje naukowe i popularno-naukowe. W śród uczestników tych konferencji byli m.in.: J. L. Adamczyk, M. Florek, W. Gliński, Cz. Hadamik, L. Kajzer, D. Kalina, S. Kołodziejski, J. Lechowicz, J. Lewicki, A. Marciniak-Kajzer, A. Miłobędzki, J. Muszyńska, A. Wyrobisz, i inni. Informacje o budowlach tych znaleźć można również w innych naszych wydawnictwach.

Obecnie prowadzimy program: Budownictwo rezydencjonalno – obronne na terenie dawnego województwa świętokrzyskiego i obejmuje on następujące bloki tematyczne:

1. Grodziska i inne formy ziemne (tzw. wały kultowe, fortyfikacje ziemne oraz miejsca bitew)

2. Dwory, zamki, kościoły i cmentarze obronne należące do Kościoła (około 60 obiektów).

3. Dwory i zamki prywatne (jest to około 300-350 obiektów)

4. Siedziby królewskie – zamki (Chęciny, Nowy Korczyn, Osiek, Radoszyce, Sandomierz, Stopnica, Szydłów, Wiślica, Zawichost), dwory starościńskie (Podzamcze Chęcińskie, Winiary, w pozostałych przypadkach starostwo umieszczone było na terenie zamku lub w jego bezpośrednim otoczeniu) oraz budownictwo folwarczne.

5. Pałce i dwory XVIII-XX w.

O mieście Fałkowie i o znajdującym się tu obiekcie rezydencjonalno-obronnym pisał profesor Feliks Kiryk w swojej Urbanistyce Małopolski. Jako pierwszy wskazał na konieczność badania tego niezwykle ciekawego, XIV wiecznego przecież miasta. Lokacja miasta została przeprowadzona w 1340 r. na prawie magdeburskim – osobą tą był Piotr Szyrzyk (Szirzyk) h. Doliwa, prepozyt św. Floriana i Jakub, zapewne jego brat na mocy przywileju Kazimierza Wielkiego.

Pierwsza wzmianka o zamku fałkowskim pochodzi z roku 1418 r. Siedziba w Fałkowie położona jest na płaskim, nizinnym terenie otoczonym fosą, napełnioną woda ze strumyka wpływającego od strony południowej, a płynącego od wschodu. Ruiny zamku położone są w północno – wschodniej części kolistego nierównego terenu obwiedzionego fosą. Rzut zamku jest nieczytelny.

Przez fosę przerzucono trzy przejścia – sklepiony, murowany mostek, grobla i kładka. Zamek o nie-ustalonym rzucie, zbudowany z łamanego kamienia, w części starszej częściowo uzupełniony cegłą.

Przyziemie w części starszej, południowej było niższe, obecnie nie jest dostępna, trudno dociec o jej pierwotnej roli możliwe pomieszczeń recepcyjnych, do których prowadziło zachowany do dziś łuk murowanej arkady, dość pokaźnych rozmiarów jak na tak małą skalę obiektu, wejście. Nad arkadą znajdowało się wejście do budynku, może główne, powstałe po przeorientowaniu wnętrza po XVIII wiecznej przebudowie. Zachowały się ślady po wysokich schodach wejściowych. W istniejącym mu-rze z częścią lewą framugi drzwiowej , pozostały zarysy pionowych, płaskich, schodkowych płycizn otworu drzwiowego. Z elewacji wschodniej pozostał narożnik południowy ze śladem po oknie. Na-rożnik północno – wschodni jest całkowicie zrujnowany, usypisko gruzu zaznacza jednak zarys mu-rów obwodowych.

Elewacja wschodnia nie zachowała się, widoczne są szczątki murów, wskazują na rzut ścian.

W stosunkowo najlepszym stanie zachowana jest cała ściana frontowa i wykroje okien. Na jej osi znajdowało się wejście do sieni, której ruiny  wystają poza lico elewacji tworząc dość masywne wąskie ryzality, ujmujące z obu stron wejście do budynku. W przyziemiu od strony południowej w części nowszej znajdują się prowizoryczne drzwi i takież okna do przyziemia, które w dostępnej swej części jest sklepione kolebkowo.

Była to budowla dwukondygnacyjna, bez podpiwniczenia. Obecnie najlepiej zachowane są mury po stronie zachodniej  Układ wnętrza stanowią dwie krzyżujące się osie. Jedną z nich stanowi sień wjazdowa od strony północnej, druga w kierunku wschód – zachód i związana jest z wejściem od strony zachodniej. Z analizy mu-rów można wnioskować, iż układ ten był wtórny. Ściany sieni, zapewne najstarsza częścią budowli, posiadają ślady po licznych przeróbek, od strony wschodniej pozostały fragmenty zamurowanych arkad, o różnych wykroju, w obu kondygnacjach.

Do ścian sieni przylegają ślady po przewodach kominowych, resztki nisz i wnęk, oraz niskie przejście arkadowe w poprzek sieni. Wszystkie te elementy wykonane w cegle, zapewne późniejsze.

Nad sienią zachowała się jedna arkada, zapewne starsza od pozostałych elementów, możliwe iż po-chodzi z 1 fazy- z XVI – XVII w. Oficyna mieszkalna. Jest to parterowy budynek murowany z cegły, bez piwnic na rzucie wydłużonego prostokąta, dwutraktowy.

Wedle opisu KZSP dwór jest jednokondygnacyjny, zbudowany  na wysokich piwnicach, sklepionych kolebkowo z lunetami. Od strony południowo – zachodniej mury zapewne większego prostokątnego budynku z dłuższą elewacją południowo – zachodnią i przytykającymi do niej krótsza ścianą północno – zachodnią oraz częściowo zachowaną ścianą południowo – wschodnią, której przedłużenie zamyka od tej strony platformę, bę-dącą pozostałością zapewne pierwotnego założenia; w elewacji południowo – zachodniej znajduje się otwór wejściowy, przed którym znajdują się ślady późniejszych schodów. Od strony północno – zachodniej ulokowano sień przejazdową z bramą niegdyś dostępną przez most na fosie, zaakcento-waną nieznacznym ryzalitem; po obu bokach sieni zapewne późniejsze prostokątne pomieszczenia  o cieńszych murach, tworzące wraz  z sienią wysuniętą ku stornie północno – zachodniej frontową część założenia; z pomieszczenia północno wschodniego zachowana jedynie ściana frontowa w licu bramy i ślad ściany bocznej. Ślady murów zarysowują się ponadto przez zamknięcie pod kątem pro-stym od strony północno – wschodniej oraz ryzalit z tejże strony.

Układ wnętrza zatarty, brak sklepień i stropów, okna prostokątne przerabiane. W sieni przejazdowej zachowany gurt arkady, dwie nisze półkoliste, ślady kominka z wylotu komina. W piwnicy dwa por-tale z ciosu. Teren otacza pozostałość parku, możliwe iż z pozostałości starszego założenia.

Od strony zachodniej stoi dawna oficyna zbudowana w XIX w. murowana, parterowa, na rzucie prostokąta. Dawna gorzelnia z tegoż okresu, murowana na piwnicach, posiadające od frontu wskutek spadku terenu charakter wysokich suteren.

Zabudowania gospodarcze zapewne z 2 poł. XVII w. zgrupowane wokół prostokątnego dziedzińca, zamkniętego od frontu zaokrąglonym odcinkiem muru, w nim brama sklei ona odcinkiem łuku z de-koracyjną archiwoltą, . Budynki murowane, parterowe. Stajnia z piętrowym ryzalitem na osi.

Obiekt jest wdatowany w następujący sposób: Faza 1: XV – XVI w., z której pozostała sień i na jej zrębach postawiono rampę dojazdową w czasie XVII wiecznej drugiej fazie

Faza 2:

Faza 3: wiek XVIII, w której przeorientowano jego rozplanowanie

Nazwa miejscowości zapisywana była jako: Falkow (1340), Fallcow (1450), Falcowo (1480. Ffalkow (1511), Chwalkow, a utworzona od staropolskiego imienia Chwalisław, Chalisław, Falisław, Kwalisław –złożone z członu Chwali- chwalić, sławić oraz -sław sława. Prawdopodobnie oznaczało tego, który chwali sławę .słowiańskie imię męskie oznaczające tego, który ma chwalić, cenić sobie wysoko sławę, zwłaszcza zdobytą na polu wa

Z początkiem wieku XIV wieś była w posiadaniu Stanisława zwanego Szyrzyk, syna Świętosława, piszącego się z Brzezia (na Kujawach), z rodu Doliwa. Występuje on na dokumencie z 1303 roku, kiedy wynikła sprawa wsi jego Roskidalin, sprzedanej niejakiemu Hanuszowi, mieszczaninowi w Brześciu, który następnie odstąpił ją biskupowi kujawskiemu. Niejasne dla nas kwestie finansowe, widać mocno wzburzyły Stanisława, który najechał zbrojno wspomnianą wioskę, za co spotkała go klątwa kościelna. Po jego śmierci zaszłej około 1313 r., dzieci jego pierwszej żony: synowie: Jakub, Dominik, Franciszek, Jakuba, Piotra oraz Świętosława, oraz córki: Elżbieta żona Tomisława z Mokrska, wojewodzina krakowska, i Dzierżka, wdowa po Przecławie, oraz syn jego i Małgorzaty z rodu Ogończyk, pochodzący z drugiego małżeństwa, Jan, doprowadzili do ugody. Biskup kujawski zgodził się na dopłatę do ceny wsi, która wypłacona została w 1313 i 1318 roku. Dobra fałkowskie otrzymały dzieci z pierwszego małżeństwa, zaś Jan, podstoli brzeski (1350), pozostał przy Brześciu, może jego synem był wzmiankowany w 1398 roku Szyrzyk.

Z tych dzieci Stanisławowych Piotr, piszący się z Fałkowa, uczony i zdolny – przed rokiem 1316 był sekretarzem księcia Władysława Łokietka oraz scholastykiem kolegiaty kieleckiej, w 1325 r. występuje jako kanonik wrocławski, gnieźnieński, w 1326 poznański, prepozyt sandomierski (1327), pleban stopnicki (przed 1326), prepozyt stopnicki i kanoniki krakowski (1327), prepozyt sandomierski (1327), prepozyt kolegiaty św. Floriana na Kleparzu (1332), a w latach 1327-1333 piastował urząd podkanclerzego króla Władysława Łokietka. Urzędy te i dochody z beneficjów czerpał jako osoba jeszcze świecka – kiedy przyjął święcenia kapłańskie, jak dotąd nie wiadomo, zapewne około 40. roku życia. Po śmierci króla Władysława został podkanclerzym jego syna, Kazimierza Wielkiego, za którego poparciem został w 1347 r. wybrany na stolec biskupi w Krakowie. W tym celu udał się do Rzymu do papieża. Klemens VI prekanonizował go 12 XII 1347 r., zaś święcenia kapłańskie i sakrę biskupią otrzymał w Awinionie z rąk kardynała Ambalda przed 20 lutego 1348 r. Biskup krakowski Piotr z Fałkowa zmarł 6 czerwca 1348 roku, nim wyruszył w drogę powrotną, zarażony morowym powietrzem, stąd czasem nazywany jest biskupem moru. Zostawił po sobie działo w języku łacińskim pod tytułem „Histotyja Scholastyczna” .

Jemu i jego bratu Jakubowi, należy przypisać fundację pierwotnego kościoła oraz uposażenie parafii fałkowskiej około 1325 r.; konsekrację kościoła przeprowadził arcybiskup gnieźnieński Janisław . Jako jeszcze prepozyt św. Floriana w Krakowie, razem z bratem Jakubem z Fałkowa, kanonikiem gnieźnieńskim i krakowskim (1325), późniejszym kanclerzem sieradzkim (1342), kustoszem gnieźnieńskim (1351), w 1340 r. otrzymali od króla Kazimierza Wielkiego za zasługi oddane królowi i państwu, zezwolenie na lokacje miasta na prawie magdeburskim na gruncie wsi rodowej Fałków . Niewykluczone, że majątkiem po śmierci Piotra (1348) dysponował brat Jakub, zmarły w 1357 roku. Po jego zaś skonie Fałków był w rękach jednego z pozostałych braci, lub raczej ich dzieci.

Piotr z Fałkowa łowczy sandomierski (1399-1409), podsędek sandomierski (1409-1417), sędzia sandomierski (1417-1427), starosta chęciński  (12 XI 1405 – 11 X 1409). Był bratem Stanisława, cześnika sieradzkiego (1413), jako łowczy sandomierski otrzymał od króla Władysława Jagiełły Szczepanową Wolę (Szczepańcową) (w Sądeckiem), pisał się również Modrzewia (1421), w 1419 r. kupił Miedznę, trzymał dobra Falkowskie obejmujące zamek , miasto oraz 11 okolicznych wsi.

Nie żył już ok. 1437 r., zaś w 1440 r., pozostała po nim wdowa Jachna ma sprawę sądową z swoją córką Katarzyną . Jego synem był Jan z Fałkowa, któremu w 1418 r. przepisał był posiadane dobra ziemskie, z tym jednak zastrzeżeniem, że dożywotnio będzie posiadał pięć wsi i otrzymywał od syna 100 grzywien renty. W 1418 roku ufundował przy tutejszym kościele prebendę świętej Trójcy i ufundował jej uposażenie. Stanowiło je wieś Wola Szczucka, źreb gruntu w Fałkowie oraz 60 grzywien w celu wykupienia dziesięciny z wsi Cieszyny (w Pilzneńskiem). W 2 lata później rozszerzył swoje nadanie o dziesięciny ze wsi Turowice, Sichów Wielki i Szkucin, oraz położone we Fałkowie: karczmę w rynku i dwa łany z folwarku, łąkę, ogród i staw zwany Nagórny z młynem; w 1421 r. scedował na rzecz plebana wieś Studzieniec zakupioną przez nieżyjącego już brata Świętosława . Z danych nieco późniejszych domyślamy się, że zamieszkał w dworze (praedium unicum militare) w Szkucinie przez siebie zapewne wybudowanym .

Jan  przed swoją śmiercią zeznał w 1440 roku zapis na rzecz swoich córek: Jadwigi – żony Dersława z Kaszowa, Doroty – żony w 1444 r. Grota z Ostrowa, Dobrochny – późniejszej żony Wincentego Giżyckiego . Zamek fałkowski i dobra fałkowskie otrzymał marszałek mazowiecki książąt na Czersku i Warszawie (1446), Wincenty Giżycki, herbu Gozdawa.

Był on już wcześniej (1440) żonaty z Olechną z Sąchocina, marszałkówną mazowiecką, z która miał syna Pawła. Wkrótce po ślubie z Dobrochną nabył od jej siostry Doroty w 1447 r. Szkucin i Wyszynę. Z tego  małżeństwa miał syna Jana oraz córkę Katarzynę. W 1468 r. Wincenty zobowiązał dać za córką Katarzyną, zoną Spytka z Melszytna 1000 dukatów i sumę tą zabezpieczył na Rusienicach, Myśliborzu, przedmieściu zarnowskim, Chełstach i Zawadach, zaś córka zobowiązała się zrzec majątku po ojcu na rzecz obu braci, a macierzystego na rzecz Jana.

Ten Jan marszałek nadworny księcia Bolesława na Warszawie i Sochaczewie 1482), żonaty był z 1’ Małgorzatą z Leżenic, wojewodzianką sieradzką, oraz z 2’ Katarzyną z Kleczowa, która po jego śmierci wyszła za Daniela Kiernoskiego. W 1509 r. procesowała się z synem mężowskim z pierwszej żony Andrzejem Giżyckim. Ten Andrzej, kasztelan rawski, zmarły w 1530 r., zabezpieczył w 1521 r. na swoich dobrach posag i wiano swojej żonie Jadwidze ze Śmigla.

Brat jego Wacław Giżycki (urodzony ze Kleczowskiej) żonaty był z Barbarą ze Sławińskich. Miał on zapewne potomstwo, jako zabiegał o majątek rodowy – w 1532 r. potwierdzenie praw miejskich dla Fałkowa , w 1533 r. przepisał dobra fałkowskie, a w 1539 r. procesował synów brata Andrzeja – Hieronima, Jana, Stanisława, Piotra o wieś Turowice . Jego ojciec Jan miał jeszcze córkę Annę późniejszą żonę Sierpskiego, oraz syna Feliksa, po którym pozostały córki – Jadwiga, żona Jakuba Masłomięckieg0 (1548) i Zofia. Akta grodzkie opoczyńskie wspominają jeszcze o Franciszku, Andrzeju i Hieronimie, synach Hieronima Giżyckiego.

Piotr powiecie sądeckim (pawinski). Wojciech Falkowski przeniósł się na Białoruś i miał dobra w witebskiem i smoleńskiem 1626).Falkowski, własciciel części Boleścic w powiecie ksiąskim (1581), a Stanisław części w Przydonicy.

Kościół parafialny

Kościół parafialny został ufundowany około 1325 roku przez Piotra i Jakuba Szyrzyków z rodu Doliwów, późniejszych założycieli miasta Fałków . Arcybiskup gnieźnieński Janisław  uroczyście konsekrował kościół, zatwierdził jej uposażenie, dodając ze swojej strony dziesięciną wybieraną z Krasocina.

W roku 1418 r. Piotr (Pietrasz) z Fałkowa, sędzia sandomierski, wraz z synem Janem, wystawił dokument fundacyjny dla nowo powstałej prebendy Trójcy Świętej przy tutejszej świątyni. Jej uposażenie. stanowiło je: wieś Wola Szczucka, źreb gruntu w Fałkowie oraz 60 grzywien w celu wykupienia dziesięciny z wsi Cieszyny (w Pilzneńskiem). W dwa lata później rozszerzył swoje nadanie o dziesięciny ze wsi Turowice, Sichów Wielki i Szkucin, oraz położone we Fałkowie: karczmę w rynku i dwa łany z folwarku, łąkę, ogród i staw zwany Nagórny z młynem; w 1421 r. scedował na rzecz plebana wieś Studzieniec zakupiona przez nieżyjącego już brata Świętosława. Uroczystość odbyła się w domu mieszczanina fałkowskiego Stanisława Guntera (może wójta), w obecności Mikołaja, rektora tutejszego kościoła . Uposażenie plebana i prebendarza zostało potwierdzone w 1466 r. przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Gruszczyńskiego, prymasa Polski (1463-1472), biskupa krakowskiego i kujawskiego, kanclerza wielkiego koronnego .

W 1508 r. dziedzicem dóbr Fałków był Andrzej Giżycki. Obejmowały one wówczas miasteczko Fałków, oraz wsie: Myślibórz, Pląskowice, Rusienice i Turowice .

W 1511-1523 r. w opisie Jana Łaskiego czytamy, że przy kosciele w Czermnie ufundowana została kapelania lub prebenda wieczysta przez dziedziców Fałkowa . do par fałkowskiej naleza ; Fałkow , skórnice, planskowice z kuźnica, wola prebendaraska, studzieniec i olszamowiec. Pleban był wyposażony w pola i łaki, podobnie wikary i minister.

Andrzej Giżycki zmarł w 1530 r. i majątek po nim wziął jego brat Wacław Giżycki, który zabiegał o dobro swoich dóbr. Coś wydarzyło się po jego śmierci, zaszlej około 1550 r., może protestantyzm? W 1580 r. z funduszu kościoła falkowskiego odnowiony został kościół i uposażenie kościoła w Czermnie.

Dzieła odnowy dokonał Maurycy Fryderyk (Frydrych, Fridrich), bakalaureat otrzymał w 1593 r. prepozyt w Fałkowie, archidiakon krzelowski, kanonik łowicki od 1629 r., Wedle opinii profesora Wacława Urbana był on tożsamy ze Stanisławem Frydrychem poświadczonym w latach 1585-1619 jako proboszcz złotnicki, kanoniki i oficjał krzelowski. Fundował w Jędrzejowie prebendę Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny .

W roku 1603 kościół fałkowski był konsekrowany przez sufragana gnieźnieńskiego ks. Gniazdowskiego, zaś w 1611 r. proboszcz miejscowy ufundował przy kościele bractwo św. Anny . Tenże w 1626 r. wystarał się u krola o potwierdzenie ustanowionej czcigodnego Maurycego Fryderyka z Jędrzejowa doktora obojga praw archidiakona kurzelowskiego na sumę 3.000 florenów na miasteczku Fałków własności urodzonego Wojciecha Lasockiego .

Okręg parafialny

Około 1350 roku parafia fałkowska obejmowała 101 km2 i liczyła 384 mieszkańców – należała zatem do parafii niewielkich . Parafia w połowie XV w. – miasto Fałków z zamkiem, Pląskowice, Skórnice, Skuczska Woya, Studzienic, Turowice, Parafia na początku XVI w.: miasto Fałków, oraz wsie: Skronycze, Planskovicze z minera, Turowicze, Starechowicze, Lank alias Nievola minera, Wola (należaca do prebebendarza), Studzieniec i Olszamowice. Skuczyn i Turkowice

Parafia według Jana: miasto Fałków, oraz wsie: Skrnycze, Planskovicze z minira Turowicze, Starechowicze, lank alias Nievola minera, Wola (należaca do prebebendarza), Studzieniec i Olszamowice.

Parafia: Budy, Bulianów (Bujanów) vel Bulba, Dąbrowa, Fałków, Franciszków, Julianów, Kołoniec, Olszamowice, Pląskowice, Rudzisko, Rudka, Sęp, Skórnice, Starachowice, Studzieniec, Sułków, Szpinek, Trawno, Turowice, Wola Szkucka, Zbójno.

Uposażenie

plebana opisie Jana Długosza było następujące: pleban pobierał dziesięcinę snopową z folwarku rycerskiego we Falkowie, Pląskowicach, Skornicach, Turowicach, Wisznya secunda i Wiszniczka Wolya w parafii fałkowskiej, oraz Skuczin dziesięcina snopowa i cztery wiązki z karczmy z rolą, zagrody oraz ról dworskich (praedium unicum militarne) (dziesięcina snopowa kościołowi w parafii Lipa .

W opisie Jana Łaskiego (1511-1523) kościół nowsi wezwanie Świętej Trójcy, śś. Mateusza i Macieja Ewangelistów Apostołów, prawo kolatorskie należy do miejscowych dziedziców. Pleban fałkowski pobiera dziesięcinę w ma do swej dyspozycji wikarego i ministra.Wikary otrzymywał od plebana 2 grzywny albo dzies snopowa z Bedlna, kościelnemu zas z Malikowa, należącej do par Bedlno.

Szkoła

W 1420 r. ten sam Piotr (Pietrasz) z Fałkowa, h. Doliwa, sędzia sandomierski, wraz z synem Janem, dziedzice falkowa, w mieszkaniu mieszczanina Stanisąłwa Guntera, za zgodą Mikołaja, rektora fałkowskiego, wystawili dokument funduje prebendę św. Trójcy przy kościele, uposażając ją ja wsiom o nazwie Szczucka Wola z przyległościami   W 1403 r. w Krakowie zył magister Jan de Falkow, przed 1397 r. student a potem mistrz uniwersytetu praskiego , w 1418 r. rektor akademii krakowskie .

W 1783 r. dziedzicem Fałkowa jest Jan Zboiński, starosta mszański, poseł sandomierski, kawaler Orderu św. Stanisława. Nienzny z imienia Zboiński ożenił się z wnuczką Kanclerza Jana Małachowskiego z Końskich – Grabińską . Niewykluczone, że z tego małżeństwa pochodzi Ksawera Zboińska żona Ignacego Stadnickiego  Po śmierci męża zaszłej w 1828 r. Ksawera Stadnicka zamieszana była w długotrwale procesy . W 1836 r. dobra Falkowskie  Franciszek Jakubowski, który spłacił wierzycieli Annę Małachowską   i w rękach kjaukbowskich pozostaje Fałków do 1946 r. oraz wsi: Ruda Maleniecka, Wyszyna fałkowska, Starzechowice, osada kołoniec, Zawada, Sęp, Franciszków, Zbójno, Julianów . W 1946 r.  rozparcelowany

Oznaczone: miastabyłe, rycerskie