Z espół kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Wojciecha Biskupa, kościół murowany z 1822 r.
Wieś Janina pojawia się w dokumentach po raz pierwszy w roku 1231 jako wieś rycerska, a po raz drugi w 1244, już jako uposażenie klasztoru Joannitów w Zagości. Zmiana własności nastąpiła więc podczas trzynastoletniego okresu dzielącego powstanie obu wymienionych dokumentów. W wieku XV, w czasach Długosza, we wsi znajdowało się czterech właścicieli pieczętujących się herbem Janina. Nazwa wsi – niewątpliwie pochodząca od tegoż herbu – daje podstawy do przypuszczeń, że podczas erygowania parafii, była ona własnością rycerską. Czas założenia parafii, a także budowę pierwszego kościoła, przyjmuje się na połowę XII stulecia. Podstawą takiej hipotezy może być nadane kościołowi wezwanie św. Wojciecha oraz znaczny obszar terytorialny parafii, w XV stuleciu obejmującej aż 13 miejscowości. Pierwsza wzmianka odnosząca się do parafii pojawia się w roku 1326, gdy plebanem Janiny był Dawid.
Nie wiadomo jak długo mogła przetrwać pierwsza, dwunastowieczna budowla. Z protokołów spisanych podczas wizytacji wynika, że istniejący w roku 1598 drewniany kościół /pierwszy, drugi czy trzeci z kolei?/ miał dach w dobrym stanie, za to dzwonnicę grożącą katastrofą budowlaną. Z 1664 roku jest zapis o spaleniu kościoła przez wojska kozackie – uratowała się tylko murowana zakrystia, przy której zbudowano tymczasową kaplicę z desek.
Następny kościół na tym samym miejscu zbudowano w roku 1699, „dobudowując” go do ocalałej zakrystii. Fundatorem był miejscowy proboszcz, ksiądz Wincenty Tuszyński, a konsekracji dokonał w roku 1743 Michał Kunicki, krakowski sufragan. Kościół miał dobudowaną od zachodu kruchtę-dzwonnicę, a ponieważ napisano o nim, że miał ”kształt łodzi”, można przypuszczać, że jego prezbiterium było od nawy węższe i zapewne miało wieloboczne zamknięcie. Z „inwentarza” z roku 1791 wynika, że pleban miał „do spowiedzi” 1801 dusz. Prócz „dusz”, czyli ludzi dorosłych i wierzących, na terenie parafii mieszkało jeszcze 326 dzieci oraz 52 Żydów. Kolatorem kościoła był Marcin Badeni, szambelan królewski. Ksiądz Wiśniewski pisze, że istniał przy kościele szpital dla ubogich „…ludzi wypracowanych… korzystając z zapisu biskupa Zadzika (w kapit. kielec.) 1000 zł, które były lokowane na synagodze stopnickiej. Procentem pleban dzielił ubóstwo…”. Mamy tu przykład bardzo specyficznej i bardzo polskiej zależności: między zapisem biskupim a ubogimi stały procenty od kapitału trzymanego w synagodze, które rozdzielał pleban…
W roku 1819 proboszcz Janiny, ks. Franciszek Stefaniak otrzymał zgodę biskupa Woronicza na poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę nowej świątyni. W roku 1822 zakończono budowę klasycystycznego, murowanego, kościoła. Jest on zwrócony ku zachodowi. Korpus składa się z prostokątnej nawy oraz wydzielonego od wschodu przedsionka, z chórem muzycznym na piętrze. Prezbiterium jest od nawy niższe i węższe; po bokach ma dwie piętrowe przybudówki: od południa kruchtę, od północy zakrystię. Piętra przybudówek arkadami otwierają się ku prezbiterium. Fasada kościoła jest bardzo prosta; cztery pilastry niosą belkowanie i trójkątny przyczółek.
Konsekracja kościoła odbyła się dopiero w roku 1913. Dokonał jej biskup kielecki Augustyn Łosiński. W roku 1923 parafia doznała „terytorialnego uszczerbku”: z jej części /i z części parafii w Gnojnie/ utworzono parafię w Balicach.
3 komentarze to “JANINA Kościół parafialny. Gmina Busko-Zdrój, powiat buski.” Subscribe