TUMLIN Wieża – dzwonnica przy kościele parafialnym p.w. św. Stanisława biskupa. Gmina Miedziana Góra, powiat kielecki.

Pierwsza wzmianka o Tumlinie pochodzi z roku 1375, ale dokumenty pisane nie mogą przecież uwzględniać „prehistorii” tej miejscowości, sięgającej czasów rzymskich. Na dominującej nad okolica Górze Grodowej znajdowały się trzy kręgi kamien-nych obwałowań. Mieszkające tu wówczas plemiona celtyckie nie zbudowały ich w celach obronnych. Zadaniem wałów było podkreślenie kultowego znaczenia góry. Podobne do tumlińskich relikty odnaleźć można na Łysej Górze /Święty Krzyż/ czy na dolnośląskiej Ślęży.
„Druga młodość” Tumlina nastąpiła wraz z rozkwitem górnictwa kruszcowego  na Kielecczyźnie. Rozwój gospodarczy spowodował znaczący wzrost liczby ludności, a ten z kolei – potrzebę budowania nowych świątyń. Jedna z nich, ufundowana przez krakowskiego biskupa, kardynała Jerzego Radziwiłła, powstała w roku 1599 w Tumlinie. Nie na długo jednak, bo po kilku latach strawił ją pożar. W pierwszym okresie istnienia kościół, któremu za patrona wybrano św. Stanisława biskupa, był świątynia filialną. Odbudowany po pożarze, konsekrowany został w roku 1634. Tworzył go jednonawowy korpus z węższym, wielobocznie zamkniętym prezbiterium z przybudowaną od północy zakrystią oraz zachodnia kruchta.
W roku 1765 dzięki funduszom biskupa Kajetana Sołtyka kościół został gruntownie odnowiony. Najistotniejszą zmianą jego bryły było nadbudowanie zachodniej kruchty i umieszczenie w powstałej w ten sposób wieży dzwonów, wzywających parafian na mszę / w roku 1765 erygowano w Tumlinie  parafię/.
Wieża jest trzykondygnacyjna. Najniższa, a zarazem najszersza  jest murowana z kamienia kruchta. „Przejście” do węższego niż kruchta trzonu stanowi daszek pobity gontem. Trzon o proporcjach przypominających sześcian, nakryty jest trójpołaciowym dachem, kiedyś gontowym, dziś pokrytym miedzią. Jego ściany osłonięte są szalunkiem z pionowych desek przybijanych „na styk z listwowaniem”. Najwyższa i jednocześnie najwęższa bryła z tworzących dzwonnicę – mieści we wnętrzu dzwony. Podobnie jak trzon ma konstrukcję słupowo – ramową. Różni się jednak oszalowaniem, które tutaj ma układ poziomy, proporcjami – jest przysadzista  oraz dachem, który jest tu łamany i bardziej stromy.
Jeszcze kilka lat temu murowane z kamienia ściany kościoła pokrywał tynk, którego biel pięknie kontrastowała z fakturą i barwami drewna dzwonnicy. Niestety, ściany obłożone zostały miejscowym, czerwonym kamieniem,  co popsuło zarówno proporcje opinających kościół przypór, jak i całą kolorystykę uroczego dotąd kościółka.

Oznaczone: drewnoAutor: Roman Mirowski