D ariusz Kalina

Siedlce

Nazwa wsi zapisywana była jako: Siedlec (1508), Syedliecz (1540), Siedlcze (1573), a pochodzić ma od słowa oznaczającego niewielką osadę[1].

Według rejestru poborowego z 1508 r. wieś należała do klucza Jana Łukowskiego, ale już w 1540 r. jako właściciela wsi zapisano Jana Morawickiego. We wsi wówczas było 6 łanów kmiecych, jeden opustoszały, dwie zagrody oraz folwark[2]. W końcu tegoż wieku wsie Chomentów, Siedlce i Wierzbica odpadły od klucza łukowskiego stając się własnością rodu Morawickich, posiadających działy we wsiach Brzeźno, Drochów oraz Żernikach. Pierwszym posiadaczem tego majątku był Mikołaj Morawicki, a po nim jego syn Marek a następnie jego syn Piotr. Pozostała po Mikołaju wdowa Zofia Morawicka, wyodrębniła wsie Siedlce i Wolicę w osobny majątek. Jakiś dział we wsi miał w 1644 r. Stanisław Czechowski[3].

Przed 1642 r. majątek przeszedł na własność Mikołaja Oraczewskiego, a następnie syna Michała, wnuka Piotra i prawnuka Pawła łowczego wiślickiego. Paweł Oraczewski z żony Katarzyny Ostrowskiej h. Rawicz pozostawił dwóch synów, Piotra i Bonawenturę, którzy po jego śmierci podzieli się majątkiem – Piotr otrzymał Wolicę, a jego brat Siedlce.

Bonawentura ożenił się z Teresą z Grabkowskich h. Jastrzębiec pochodzącą z Ostrowa. Z małżeństwa tego pozostały dwie córki – Magdalena, wydana za Józefa Dunina h. Łabędź z Czermna oraz Anna wydana za Macieja Malczewskiego h. Tarnawa, kapitana wojsk polskich. Za jego czasów we wsi były 22 domy i 173 mieszkańców. Folwark obejmował 364 mórg, w tym ziemi ornej 179 mórg, łąk 22, pastwisk 2, lasu 148; budynków murowanych było 9, z drewna 5[4]. Maciej zmarł 10 lipca 1830 r., pozostawiając synów: Karola i Stanisława oraz córkę Agnieszkę, wydaną za Bojarskiego. – Ci sprzedali dobra Siedlce w 1835 r. Napoleonowi Bratkowskiemu, od którego w 1841 r. kupił je Paweł Stępiński, a ten w 1855 r. sprzedał wieś Leonowi Rutkowskiemu. W 1857 r. Siedlce nabyła Antonina z Dziembowskich Czaplicka[5], później posiadali je Sierakowscy, Dewitzowie, Zapolscy, a ostatnim właścicielem był Jan Kochanowski[6]. Na terenie wsi zachował się dwór, mieszczący obecnie szkołę. Jest to budynek w stylu klasycystycznym, o dwóch kondygnacjach, wzniesiony z początkiem XX w., częściowo podpiwniczony. Od strony wschodniej dworu znajdował się ogród warzywny i park, całość ogrodzona murem z kamienia. W latach międzywojennych teren dworski obejmował około 2 ha gruntu, murowany dwór, obszerną stodołę od zachodu, wozownię, dwie stajnie, obory, spichlerz oraz kuźnię[7]. W południowo-wschodniej części wsi znajdują się pozostałości wapiennika. Zakład obejmował dwie kopalnie wapienia, duży kopułowy piec wapienniczy, kolejkę, parowozownię i stajnie. Produkowano tu wapno palone, kamień budowlany, marmur zwany Biała Marianna. Po wojnie majątek przyłączono do zakładu w Wolicy.



[1] D. Kopertowska, Nazwy miejscowe…, s. 105.

[2] Pawiński, s. 485; s. 559.

[3] J. Wiśniewski, Historyczny opis…w Jędrzejowskiem…, s. 103-105.

[4]  SGKP t. 10, s. 503.

[5] S. Borkiewicz, Z przeszłości ziemi jędrzejowskiej…, s. 94-95.

[6] M. Gocał, Zdzisław Krudzielski – przemysłowiec i inwestor, [w:] Z tradycji i dorobku inteligencji kieleckiej w XIX i XX wieku, pod red. M. Medyckiej, Kielce 2005, s. 289, przyp. 4.

[7] M. Gocał, Zdzisław Krudzielski – przemysłowiec i inwestor…, s. 8.

Oznaczone:

Dariusz Kalina od początku lat 90'ych bada przeszłość Chęcin. W 2007 roku z jego inicjatywy odbywał się Rok Chęcin. Udało się zorganizować wiele spotkań w zabytkowych obiektach miasteczka, a po konferencjach i seminariach został ślad w postaci wydanych trzech książek poświęconych Chęcinom. Śmiało można powiedzieć, że żadna inna miejscowość tej wielkości nie jest tak dobrze poznana.

2 komentarze to “SIEDLCE koło Chęcin – dwór” Subscribe